پرورش اردک، شغلی پر سود است. درآمد حاصل از پرورش اردک به تعداد اردک ها و نژاد آنها بستگی دارد. درآمد پرورش اردک در خانه بین ۱ تا ۳ میلیون تومان است. با رشد کارتان و ایجاد مزرعه پرورش اردک درآمد شما نیز رشد می کند؛ به طوری که به درآمدهای ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومانی هم دست پیدا می کنید.

عصر ما، عصر کار آفرینی است. بسیاری از افراد با سرمایه کم کسب و کار خود را راه اندازی کرده اند و به سود فراوانی دست یافته اند. پرورش اردک، یکی از آن مشاغلی است که سود خوبی به دنبال دارد. اگر دوست دارید با پرورش اردک و درآمد آن آشنا شوید، این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.

آشنایی با اردک

اردک، پرنده ای زیبا و با نمک است که در نزدیک آب و در شالیزارها به وفور دیده می شود. اردک، حیوان کم توقعی است و در برابر انواع بیماری ها مقاومت می کند. به همین دلیل است که پرورش اردک ، کاری کم ریسک و پر سود است. در مقایسه با دیگر حیوانات اهلی، سرعت رشد اردک بالا است. گوشت اردک گرم بوده و ارزش تغذیه ای آن بالا است. گوشت اردک می تواند جایگزین خوبی برای گوشت مرغ باشد؛ زیرا اردک مانند مرغ واکسینه نمی شود و هیچ گونه هورمون یا مواد مضری در گوشت اردک وجود ندارد.

تاریخچه پرورش اردک

پرورش اردک ابتدا در شهرهای شمالی ایران شروع شد. شالی کارها بعد از اتمام برداشت برنج اردک ها را داخل شالیزار رها می کنند. اردک ها آفات زمین را می خورند و با حرکت خود داخل شالیزار، نوعی شخم کشی انجام می دهند. بعد از اینکه اردک به اندازه کافی بزرگ شد، آن را می کشند و از گوشت آن برای پختن غذا استفاده می کنند. شاید شما هم تا به حال خورشت فسنجان تهیه شده با گوشت اردک خورده باشید؛ در این صورت می دانید که این غذا چه طعم خوبی دارد و گوشت اردک تا چه اندازه در خوشمزه تر کردن فسنجان تاثیرگذار است.

هم اکنون پرورش اردک، تنها به شهرهای شمالی ایران محدود نمی شود. مزرعه پرورش اردک این روزها در بیشتر مناطق ایران وجود دارد. برای پرورش اردک، باید ابتدا یک مکان مسقف در نظر بگیرید و مقداری پول برای خرید تجهیزات لازم کنار بگذارید. به علت پرطرفدار شدن گوشت اردک و تقاضای بیشتر بازار، در تمام طول سال می توانید به پرورش اردک و فروش آنها بپردازید.

پرورش اردک در خانه

بسیاری از اهالی روستا و شهرهای کوچک، جوجه اردک ها را از بازار خریداری می کنند و شروع به مراقبت از آنها می کنند. از آنجایی که روستاییان به آب راه ها و مزارع بیشتر دسترسی دارند، می توانند محیطی مناسب برای پرورش اردک فراهم کنند. بعد از اینکه اردک ها بزرگ و گوشتی شدند، آنها را به بازار می برند و به قیمتی معادل دو برابر قیمت خرید می فروشند و با این کار سود خوبی به دست می آورند.

شما هم می توانید در خانه خود به پرورش اردک بپردازید. از بازار، حدود ۲۰ تا ۳۰ جوجه اردک سالم بخرید، اتاقی از خانه خود را به این کار اختصاص دهید و اردک ها را داخل آن اتاق بیندازید .می توانید زیر زمین خانه خود را به پرورش اردک ها اختصاص دهید. نکته ای که باید رعایت کنید این است که در اتاق مخصوص اردک ها، تهویه مناسبی در نظر بگیرید تا بوی اردک ها از محیط خارج شود. هم چنین به طور منظم اتاق اردک ها را تمیز کنید تا آلودگی ها و بیماری ها به اردک ها آسیبی نرسانند.

در فصول سرد سال، در محیطی که اردک ها در آن قرار دارند، از سیستم گرمایش برای گرم نگه داشتن محیط استفاده کنید. غذای اردک ها برنج، سبوس برنج، پودر ذرت، پودر گندم، سویا، کرم ها، حشرات و… هستند. برای اطمینان از سالم ماندن اردک ها، گاهی اوقات به آنها، ویتامین ها و مکمل های غذایی مخصوص اردک بدهید.

پرورش صنعتی اردک

پرورش صنعتی اردک در مقایسه با پرورش خانگی آن نیاز به تجهیزات بیشتری داشته و در نتیجه سود بیشتری حاصل می شود. برای پرورش صنعتی اردک ها، یکی از ۳ روش زیر پیشنهاد می گردد:

پرورش اردک در فضای باز

در این روش، جوجه اردک‌ها را تا ۲ هفتگی آنها، داخل سالن پرورش می دهند و سپس اردک ها را به شالیزار یا آب بندها منتقل می کنند. در این روش اردک ها به صورت آزاد پرورش داده می شوند. کشاورزان و مزرعه داران می توانند از این روش برای پرورش اردک استفاده کنند. برای پرورش اردک در فضای باز، باید برای هر اردک یک متر مربع از مرتع یا استخر را اختصاص داد. متخصصین دام و طیور توصیه می کنند که اردک ها تا ۱ ماهگی، در جای خشک و دور از آفتاب و رطوبت نگهداری شوند تا در این مدت بدنشان از پرهای اصلی پوشانده شود و سپس به شالیزار یا آب راه منتقل شوند.

پرورش اردک در فضای نیمه باز

در این روش باید هم سالن و هم استخر داشته باشید. برای پرورش اردک در فضای باز، ابتدا آنها را در سالنی نگهداری می کنند. این سالن به قسمتهای تقسیم بندی می شود و جلوی هر قسمت، گردش گاهی وجود دارد. منظور از گردش گاه، استخرهایی است که اردک ها در آن به شنا و گردش می پردازند. این روش از دیگر روش های پرورش اردک رایج تر است.

پرورش اردک در فضای بسته

مناطق خشک و سرد برای پرورش اردک، از این روش باید استفاده کنند. برای پرورش اردک ، قفس، نرده یا بستری پوشالی فراهم می شود و جوجه اردک ها داخل آن محفظه نگهداری می شوند. اردک های نگهداری شده در قفس آزادی عمل ندارند و این موضوع ناراحت کننده ای است.

سالن پرورش اردک

برای پرورش اردک، باید با شرایط و ویژگی های سالن مناسب برای پرورش اردک آشنا باشید. اردک ها، علاقه زیادی به آب دارند و در صورت دسترسی به آب بهتر رشد می کنند. اگر در کنار سالن سقف دار، استخری داشته باشید که اردک ها را داخل آن بیندازید، رشد و شادابی اردک ها را افزایش خواهید داد. یکی از مهم ترین نکات در مراقبت از اردک، دمای سالن پرورش اردک است که باید بین ۲۸ تا ۳۲  درجه سانتی گراد باشد. نکته مهم دیگر، عایق سازی کف سالن با پوشال و خرده چوب است تا گرمای محیط حفظ شود. تهویه هوای سالن پرورش اردک بسیار مهم است؛ زیرا اردک از دیگر پرندگان بوی بیشتری دارد و فن‌های تهویه هوا برای سالن نگهداری اردک باید قوی‌تر از سالن‌های دیگر باشد.

پرورش اردک در شالیزار

بسیاری از صاحبان مزارع برنج، به این فکر می افتند که در شالیزار خود به پرورش اردک بپردازند. اردک ها، پرنده ساقه خوار و دیگر آفات مزارع برنج مانند کرم سبز برگ خوار برنج را شکار می کنند و با این کار سهم به سزایی در کاهش مصرف کود شیمیایی دارند. غذای اصلی اردک های شالیزار، سبوس برنج و علف های هرز مزرعه است. زمانی که برنج ها داخل شالیزار کاشته می شوند یا در زمان برداشت برنج از زمین، باید اردک ها به فضای دیگری مانند انبار یا حیاطی بزرگ منتقل شوند و بعد از اتمام کار برداشت برنج، دوباره به شالیزار برگردند.

در فاصله بین برداشت برنج و کاشت دوباره آن می توان از آب شالیزار و فضای سبز اطراف آن برای پرورش و تکثیر اردک ها استفاده کرد. پرورش دهنده اردک، می تواند اردک ها را برای مصارف غذایی بفروشد و از این راه هم کسب درآمد کند.

پرورش اردک اسرائیلی

اردک اسرائیلی که به اردک مسکویی یا اردک روسی نیز معروف است، از دیگر انواع اردک ها جثه بزرگتری دارد. تنوع رنگی اردک های اسرائیلی زیاد است و بسیار زیبا هستند. این اردک ها به شنا کردن علاقه ای ندارند و بیشتر اوقات در خشکی به سر می برند. اردک های اسرائیلی در سال، سه دوره اقدام به تولید مثل و تخم گذاری می کنند. طول مدت جوجه کشی مصنوعی اردک با دستگاه جوجه کشی ۲۸ روز است؛ اما در اردک اسرائیلی این فرآیند حدود ۳۵ روز زمان می‌برد. در بالای منقار اردک اسرائیلی، زائده‌ای قرمز رنگ وجود دارد و با این مشخصه، به راحتی قابل تشخیص است.

پرورش اردک گوشتی

تولید جهانی گوشت اردک در سال ۲۰۱۲ تقریبا به ۴.۳ میلیون تن رسید. پرورش اردک های گوشتی به منظور فروش و عرضه آنها به بازار گوشت و مرغ انجام می شود. ارزش غذایی بالا، رطوبت و چربی گوشت اردک باعث پرطرفدار شدن اردک های گوشتی شده است. اردک گوشتی را می توان با آب یا بدون آب پرورش داد. اردک های گوشتی از نژاد سفید پکینی، نژاد روسی یا اسرائیلی و نژاد ایلسبوری هستند. بهترین وزن برای اردک های گوشتی در ۲ ماهگی، ۳ کیلوگرم است که با تغذیه مناسب و اضافه کردن مکمل ها، رساندن اردک ها به این وزن امکان پذیر می شود.

طرح توجیهی پرورش اردک

طرح توجیهی چیست؟ تمام کسب‌وکارهای تازه باید پیش از آغاز تولید یا ورود به بازار، طرح توجیهی تهیه کنند. طرح توجیهی برای بررسی تحقق پذیر بودن یا تحقق ناپذیر بودن یک ایده نوشته می شود. تهیه یک طرح توجیهی در کار آفرینی و راه اندازی کسب و‌ کار های جدید موجب صرفه جویی در زمان و سرمایه می شود. برای نوشتن طرح توجیهی، باید شرایط اقتصادی، قوانین موجود، برنامه عملیاتی، زمان بندی کارها و قابلیت عرضه محصول به بازار در نظر گرفته شود. طرح توجیهی با توجه به موارد گفته شده، منطقی ترین راه دستیابی به هدف را به افراد نشان می دهد.

طرح توجیهی پرورش اردک یعنی اینکه شما مشخص کنید که ایده شما چیست؟ بازار متقاضی محصول شما چه بازاری است؟ برای اجرایی کردن ایده پرورش اردک چه برنامه ای دارید؟ مکانی که برای پرورش اردک باید داشته باشید، چه مکانی است؟ می خواهید محصول شما تخم اردک باشد یا اردک زینتی یا اردک گوشتی؟ هزینه ها و سود پرورش و جوجه کشی اردک در ایران چیست؟ و در نهایت بپرسید که آیا این طرح توجیه پذیر است یا خیر؟

نوشتن طرح توجیهی با مطالعه، بررسی و تحلیل بازار باید همراه باشد. وقتی به این سوالات پاسخ دادید، شما تمام جوانب کار پرورش اردک را سنجیده اید و میتوانید با خیال راحت تر وارد کار پرورش اردک شوید.

پرورش اردک و جوجه کشی آن در مناطق گرمسیری

در اقلیم های گرم و مدیترانه ای ، اردک ها اغلب بر روی بستر نرده ای پرورش می‌یابند. زیرا تهویه از طریق بستر در دفع حرارت محسوس سودمند است. برخی مصالح مانند شبکه های سیمی با روکش پلاستیکی، پلاستیک فشرده، بستر فلزی مشبک، بستر نرده ای چوبی یا ساخته شده از گیاه بامبو به عنوان مواد بستر استفاده شده اند اما باید به دقت ساخته و نصب شوند زیرا تراشه ها و لبه های تیز باعث خراشیدگی پا شده و بلافاصله عفونی شده و باعث التهاب مفاصل و سپتی سمی می گردد. در هنگام استفاده از بامبو به خصوص در زمان اتصال آن ها به یک دیگر جهت استحکام، تراشه های آن باعث جراحت و به تدریج مرگ پرنده می‌شود.

وضعیت فاضلاب در بستر نرده ای

جهت جلوگیری از تجمع فاضلاب در زیر نرده ها تعبیه زهکش ها ضروری است و چاه فاضلاب مناسب جهت ورودی مجاری زهکش ها و سیستم فاضلاب نیز باید فراهم گردد. در قسمت بستر نرده ای، کف پوش های ورودی فاضلاب و مجاری زهکش ها جهت جلوگیری از فعالیت بی هوازی باکتری ها در فاضلاب و ایجاد بوی نا مطبوع مرتبا شسته و تمیز شوند. استفاده از سیستم های هدایت کننده فاضلاب به سمت مجاری جمع کننده آن توصیه می شود.

پرورش اردک در اقلیم های گرمسیری در گذشته

در گذشته، در جایگاه های پرورش نیمه متراکم گله مادر و جوجه اردک به محوطه ماسه ای و پوشیده از کاه و کلش دسترسی داشتند اما با افزایش نگرانی‌ها درباره سلامت و بهداشت در زمان جوجه کشی اردک  به تدریج باعث ساخته شدن محوطه بتونی گردید که این نوع بستر نیز جهت ممانعت از کثیف شدن پرهای پرندگان، نیازمند شست و شوی مداوم است. جلوگیری از آلوده شدن اردک های اهلی به بیماری توسط پرندگان وحشی به خصوص پرندگان آبزی مهاجر ضروری است به همین منظور میتوان از توری های پلاستیکی یا توری های مشبک با چشمه های ریز جهت محصور کردن پرندگان بهره جست.

تاثیر سایه در پرورش اردک

در اقلیم های گرم، سایه بودن مداوم محوطه بتونی از جذب نور خورشید جلوگیری کرده و امکان استراحت پرندگان بر سطح خنک و سرد و به دور از نور خورشید را فراهم می‌کند. در اقلیم های مدیترانه ای و معتدل آلونک های متحرک در طول تابستان برای پرندگان سایه ایجاد کرده و در فصول سرد سال نیز از تابش و حرارت خورشید استفاده می کنند.

علاقه ی اردک ها به شنا کردن

اردک های مادر و جوجه اردک ها جهت شنا کردن به آب خارج محوطه دسترسی دارند. اردک ها از شنا کردن لذت برده و در دفع حرارت آن ها موثر است زیرا افزایش جریان خون به پاها، بالها و نوک و متعاقبا دفع حرارت محسوس برای پرندگان خوشایند است. علی رغم این، دفع حرارت به این شیوه تحت تاثیر دمای آب قرار می گیرد. مجاری آب با عرض ۵۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر و حداکثر عمق ۱۵ سانتیمتر جهت کاهش فاضلاب تولید شده به منظور جلوگیری از افزایش دمای آب در سایه قرار گیرند.

فراهم کردن آب جاری حتی با سرعت ناچیز، می تواند دمای آب را تا ۱۰ درجه سانتی‌گراد کاهش دهد که با افزایش نگرانی ها درباره آلودگی و قوانین آمریکای شمالی و اتحادیه اروپا، فاضلاب باید در زمین های کشاورزی منتشر شده و یا از ورود آب زائد به نهر و رودخانه ها و سیستم های فاضلاب جلوگیری شود. فراهم کردن محوطه بیرون با اسپری کنترل شده آب به صورت الکتریکی در دو متری بالای سر جوجه، بدون تولید فاضلاب به طور قابل توجهی باعث کاهش دما می گردد. مرطوب کردن بستر محوطه بیرون در تبادل گرمایی موثر بوده و در ساعات گرم روز با ایجاد بستر خنک جهت استراحت و رفتار اجتماعی آن ها سودمند است.

غذای مرغ عشق مانند غذای دیگر پرندگان دارای خصوصیاتی می باشد. ما در این مقاله سعی کرده ایم این خصوصیات را کاملا به شما بگوییم.

همان طور که شما نمی توانید با آب و نان خالی زنده بمانید، مرغ عشق ها نیز قادر به تحمل جیره های خاصی که تنها از دانه و آب تشکیل شده باشند، نیستند. حتما جیره ای که تنها از یک غذا تشکیل شده باشد، چه از لحاظ مواد مغذی و چه از نقطه نظر روانی، قابل قبول نمی باشد. جیره های غذایی فقیر، موجب بروز تعدادی از مشکلات مرتبط با سلامتی شامل:

 عفونت های تنفسی

 ریزش پرها

فلسی شدن پوست

اختلالات تولید مثلی می گردد.

به علاوه، جیره غذایی نامناسب سبب کاهش طول عمر مرغ عشق نیز می شود. در ادامه به جیره مناسب مرغ عشق که توسط انجمن جهانی دامپزشکان طیور توصیه شده است، اشاره نموده ایم:

۱- دانه ها، تیره گندمیان و بقولات: ۵۰ درصد

۲- میوه جات و سبزیجات به رنگ سبز تیره یا پرتقالی تیره: ۴۵ درصد

۳- پروتئین به شکل گوشت (کاملا پخته)، تخم مرغ (کاملا پخته) یا محصولات لبنی: ۵ درصد

در ادامه مطلب، به حد کفایت به توضیح اجزای تشکیل دهنده جیره مطلوب مرغ عشق پرداخته ایم.

هنگام قرار دادن غذای تازه در دان خوری ، مواد غذایی باقی مانده به جهت پیشگیری از ایجاد فساد و حفط سلامتی پرنده، باید دور ریخته شوند. در حالت ایده آل، مواد غذایی موجود در قفس مرغ عشق باید هر ۲ الی ۴ ساعت یک بار، تعویض گردند. (هر ۳۰ دقیقه یک بار در آب و هوای بسیار گرم). در حقیقت، مرغ عشق هنگام صبح، ظهر و شب بایستی از مواد غذایی مطلوب برخوردار گردد.

۱- دانه ها، غلات و بقولات مناسب غذای مرغ عشق

دانه ها، غلات و بقولات تشکیل دهنده جیره مرغ عشق ، بایستی حاوی اقلام غذایی تازه و پاکیزه باشند. دانه ها، باید داخل ظروف خشک و تمیز ریخته شود. جهت اطمینان از وجود غذای کافی، ظرف غذای پرنده بایستی روزانه بررسی گردد. تنها به مشاهده ظاهری ظرف غذا اکتفا ننمایید. بهتر است ظرف غذا را از قفس خارج نموده و زیر نور کافی بررسی کنید. (انجام عمل مزبور بهتر است در سینک ظرفشویی یا روی سطل زباله انجام پذیرد).

در ادامه، بایستی پوسته های خالی دانه ها جدا گشته و دور ریخته شوند. انجام پدیده مذکور از این جهت حائز اهمیت است که مرغان عشق حتی در صورت تامین ناکافی مواد غذایی نیز، رفتار غیرعادی از خویش بروز نمیدهند. این گونه از پرندگان با نظافت خاصی به مصرف مواد غذایی می پردازند. به عبارتی، ایشان پوسته های خالی دانه ها را دوباره در ظرف غذا قرار می دهند. در صورت عدم دقت صاحبان، ممکن است گرسنه بمانند.

آیا ارزن غذای مناسبی برای مرغ عشق است؟

یکی از محبوب ترین مواد غذایی برای مرغان عشق، دانه ارزن می باشد. خوشه های طلایی رنگ ارزن، هم به عنوان غذای مرغ عشق و هم به عنوان اسباب بازی مورد استفاده قرار می گیرد. البته به سبب وجود ذخایر چربی در ارزن، بهتر است جهت پیشگیری از وقوع چاقی، از تغذیه افراطی مرغ عشق با ارزن خودداری نمایید.

از دیگر غلات و بقولاتی که جهت تغذیه مرغ عشق بکار می روند، می توان به غلات صبحانه غیر شیرین، نان گندم و لوبیا، برنج و پاستای پخته اشاره نمود.

استفاده از دانه های گیاهان در غذای مرغ عشق

دانه های گیاهان چه به صورت خشک، چه به صورت خیس خورده و باد کرده و چه به حالت جوانه زده، غذایی مناسب برای مرغان عشق می باشند. البته دانه های جوانه زده، به سبب تامین پروتئین کامل، بهتر هستند. مرغان عشق در طبیعت از دانه ها و مواد گیاهی گوناگون تغذیه می نمایند. منقار آن ها جهت شکستن و خرد نمودن دانه های کوچک اختصاصی شده است. (برخی مرغان عشق قادر به شکستن دانه ۲۱ نوع گیاه مختلف هستند). چنان چه به فضای داخلی منقار بالایی مرغ عشق توجه فرمایید، با برآمدگی های کوچکی که جهت گرفتن و خرد نمودن دانه ها اختصاصی گشته اند، مواجه خواهید شد.

تشخیص دانه تازه و کهنه

گاه، برخی از صاحبان پرندگان زینتی در خصوص تشخیص دانه های تازه از کهنه، دچار مشکل می گردند. برای تشخیص دانه های تازه از کهنه، بهترین شیوه سبز نمودن تعدادی از آن ها در آب می باشد. بدین منظور، بایستی دانه ها را به صورت یکنواخت در آب پخش نموده و موارد اضافی را خارج نمایید. ۲ تا ۳ روز بعد، دانه های تازه جوانه خواهد زد، در حالی که دانه های کهنه تغییری نخواهند نمود. پس از جوانه زدن دانه ها، می توانید از آن ها جهت غذای مرغ عشق خویش بهره گیرید. البته، بایستی دقت نمایید که از دانه های جوانه زده ای که بوی نامناسب می دهند یا کپک زده شده اند، جهت تغذیه پرنده استفاده نکنید. (دانه های کپک زده، سبب بیماری پرنده خواهند گشت).

۲- میوه جات و سبزیجات به عنوان غذای مرغ عشق

سبزیجات پرتقالی تیره یا سبز تیره و میوه جات، حاوی ترکیبات پیش ساز ویتامین A می باشند. ویتامین A ، جزء مهمی از جیره غذایی پرندگان محسوب می شود، اما متاسفانه دانه ها، غلات و بقولات، فاقد ترکیبات ویتامین گفته شده هستند. ویتامین A از رخداد عفونت پیشگیری نموده و موجب حفظ سلامتی چشم، دهان و دستگاه تنفس می گردد. سبزیجات و میوه جات غنی از ترکیبات پیش ساز ویتامین A، شامل مواردی چون هویچ، سیب زمینی شیرین، سیب زمینی هندی، کلم بروکلی، فلفل قرمز خشک و اسفناج می شوند.

صاحبان گرامی، بایستی میوه جات و سبزیجات تازه را به قطعات کوچک و مناسب، جهت تغذیه مرغ عشق تقسیم نمایند. برای نمونه، هویچ خرد شده یا پخته، سیب زمینی هندی بخارپز یا پخته و سیب زمینی شیرین، جهت غذای مرغ عشق بسیار مناسب می باشند. سبزیجات و میوه جات پخته، بایستی خنک شده (معادل درجه حرارت اتاق) و سپس به پرندگان زینتی ارائه گردند.

سبزیجات و میوه جات کنسرو شده

برخی از پرندگان، به سبزیجات و میوه جات کنسرو شده یا یخ زده علاقه مند می باشند. علاقه مندی ایشان به ترکیبات اخیر به دو شکل بروز می یابد:

الف- بلع و مصرف سبزیجات و میوه جات کنسرو شده یا یخ زده

ب- سایش و مالش منقار به بافت حریره مانند مواد غذایی مذکور

لازم به ذکر است، مقادیر فراوان سدیم موجود در مواد غذایی کنسرو شده، ممکن است برای مرغ عشق خطرناک باشد. توصیه ما به خوانندگان گرامی، استفاده از محصولات غذایی (میوه جات و سبزیجات) تازه می باشد. عموم مرغان عشق به میوه جات دانه دار همانند انجیر و توت فرنگی بسیار علاقه مند هستند. لذا، مناسب است گاهی اوقات از میوه جات دانه دار برای غذای مرغ عشق ها و این دسته از پرندگان استفاده نمایید.

۳- ترکیبات غذایی پروتئینی مناسب غذای مرغ عشق

جهت تامین نیاز پروتئینی مرغ عشق، خوانندگان محترم می توانند علاوه بر گوشت (کاملا پخته)، از توفو، ماهی تن غوطه ور در آب، تخم مرغ پخته یا املت شده، پنیر روستایی، ماست (غیر شیرین) و پنیر و کم چرب نیز، بهره مند گردند. در غذای مرغ عشق با فرآورده های لبنی زیاده روی نکنید. دستگاه گوارشی مرغ عشق، فاقد آنزیم لاکتاز می باشد. مرغ عشق نمی تواند به طور کامل از مزایای مواد غذایی لبنی استفاده نماید.

دستگاه جوجه کشی شترمرغ مشخصه هایی ویژه و خاص دارد. اما عملیات جوجه کشی شترمرغ بسیار پر ماجرا تر از دستگاه خاص شترمرغ می باشد.

جوجه کشی شترمرغ مانند سایر طیور نیاز به تامین و کنترل ۴ عامل اصلی جوجه کشی یعنی دما ، رطوبت، اکسیژن و گردش تخم ها دارد.

اما تفاوت های جوجه کشی شترمرغ با سایر پرندگان در چیست؟

۱-  دمای دستگاه جوجه کشی شترمرغ

در انواع پرندگان گرچه مقادیر دما و رطوبت تفاوت هایی با هم دارند. ولی میزان این مقادیر بسیار به هم نزدیک بوده. حتی در بسیاری از دستگاه های خانگی می توان با تنظیم میانگین دمای مورد نیاز چندین نوع پرنده مثلا (بوقلمون، غاز و بلدرچین) را با هم در یک دستگاه، جوجه کشی کرد. جوجه کشی شترمرغ با سایر پرندگان به طورهمزمان و یا در یک دستگاه امکان پذیر نیست.

اختلاف زیاد دمای مورد نیاز برای جوجه کشی شترمرغ نسبت به سایر پرندگان دلیل این حرف ما می باشد. دمای مورد نیاز تخم شترمرغ در دوران ستر ۲/۳۶ و در دوران هچر ۳۷ درجه سانتی گراد می باشد.

تفاوت دما در جوجه کشی شترمرغ با سایر پرندگان حدود یک درجه می باشد. اما این مهمترین عامل تفاوت جوجه کشی شترمرغ با سایر پرندگان نیست.

۲- رطوبت در دستگاه جوجه کشی شترمرغ

رطوبت مهمترین عامل در جوجه کشی شترمرغ می باشد. دستگاه های جوجه کشی شترمرغ بر خلاف دستگاه های معمولی نیاز کمتری به تولید رطوبت برای دوره جوجه کشی دارند. در بسیاری از مواقع در جوجه کشی شترمرغ نیاز به رطوبت گیری از دستگاه جوجه کشی شترمرغ داریم.

تخم شترمرغ دارای پوسته ای بسیار سخت و ضخیم بوده. این امر موجب شده تا در طول دوره جوجه کشی آب داخل تخم به سختی تبخیر شود. لذا در طول دوره جوجه کشی شترمرغ نیازی به تامین رطوبت بالا برای دستگاه جوجه کشی شترمرغ نمی باشد. حتی در مناطقی که میزان رطوبت محیط بالا می باشد، لازم است تا رطوبت محیط و یا داخل دستگاه را به روش های مختلف کاهش داد.

رطوبت واقعی دستگاه جوجه کشی شترمرغ را چگونه محاسبه کنیم؟

برای این کار لازم است تا هر تخم شترمرغ شماره گذاری شده. در ابتدای جوجه کشی وزن شده و در یک برگه مخصوص خود، مشخصات آن نوشته شود. در طول دوره هر یک هفته یک بار وزن کشی و کندلینگ مجدد انجام شود.

معمولا برای شروع کار رطوبت دستگاه جوجه کشی روی عدد ۲۵ درصد تنظیم می شود. اگر شرایط داخل دستگاه جوجه کشی ایده‌آل باشد هر تخم شترمرغ باید در طول یک هفته حدود دو الی دو و نیم درصد از وزن خود را از دست داده باشد. اگر بعد از یک هفته مقدار کاهش وزن بیش از این باشد نشانگر کمبود رطوبت داخل دستگاه می باشد. برای حل این مشکل کافیست تا حدود ۳ الی ۵ درصد رطوبت را افزایش دهیم تا هفته بعد نتیجه کاهش وزن را مشاهده کنیم.

اگر بعد از یک هفته مقدار کاهش وزن کمتر از دو درصد باشد بیانگر رطوبت زیاد دستگاه است. رطوبت بالا مانع تبخیر آب داخل تخم می باشد. حال باید رطوبت را بین ۳ تا ۵ درصد کاهش دهیم تا در هفته بعد نتیجه را ببینیم.

برای افزایش رطوبت داخل دستگاه معمولاً از بخارسازهای التراسونیک استفاده می نمایند. اما برای کاهش رطوبت داخل دستگاه نیاز به سیستم های پیشرفته و گران قیمت خشک کننده هوا می باشد. که کمتر دستگاهی مجهز به این سیستم ها می باشد.

از آنجا که محل استقرار دستگاه جوجه کشی نیاز به دما و رطوبت معینی دارد معمولاً از دستگاه اسپیلت یا کولر های گازی برای اتاق محل نصب دستگاه استفاده می گردد. بهترین و معمول ترین روش با صرفه برای کاهش رطوبت محیط اطراف و داخل ماشین استفاده از حالت رطوبت گیر کولر های گازی می باشد

۳- اکسیژن دستگاه جوجه کشی شترمرغ

جنین شترمرغ نیاز به اکسیژن بالا مخصوصا در هفته ی آخر جوجه کشی دارد. پوسته سخت می تواند این امر را دشوارتر نماید.

با افزایش مقدار رطوبت دستگاه جوجه کشی شترمرغ به میزان حدود ۵ تا ۱۰ درصد به نرم شدن پوسته کمک کرده و هچ موفق تری را بدست می آورید. اما آنچه که یک دستگاه مخصوص شترمرغ باید برای تامین اکسیژن داشته باشد سیستم اتوماتیک هواگیری دستگاه براساس تایم های مشخص است. باید در زمان ورود به حالت هچر این مقادیر هوا رسانی افزایش پیدا کنند.

۴- راک دستگاه جوجه کشی شترمرغ و گردش تخم شترمرغ:

استفاده از راک های مستحکم و قوی از جنس گالوانیزه و موتورهای گیربکس دار با قدرت تحمل وزن تخم های بارگیری شده برای دستگاه ضروری می باشد. استفاده از راک های به اصطلاح دستگاه مرغی برای جوجه کشی شترمرغ امری کاملا اشتباه و غیر استاندارد می باشد.

تخم شترمرغ حداقل هر یک ساعت یک بار باید تغییر وضعیت داشته باشد. حداقل میزان زاویه چرخش باید بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ درجه باشد. زاویه ۱۸۰ درجه می تواند به بالا رفتن کیفیت جوجه های هچ شده کمک زیادی نماید.

در طول سالیان گذشته در ایران دستگاه های زیادی برای شترمرغ به بازار عرضه شده. عمده تفاوت این دستگاه ها با دستگاه های معمولی فقط در فاصله طبقات بوده. هرچند میزان هچ شترمرغ در این دستگاه ها کمتر از حد متعارف می باشد. ولیکن به علت قیمت بسیار پایین تر از دستگاه های خارجی جایگاه ویژه ای در بین هواداران جوجه کشی شترمرغ دارد.

گاها دیده شده در دستگاه های خانگی با تغییراتی در راک دستگاه و تنظیمات مربوط به شترمرغ تا ۴ تخم شترمرغ را جوجه کشی کرده اند. می تواند برای اعضای یک خانواده بسیار جذاب و مفرح باشد و یا برای انجام یک پروژه دانشجویی مفید واقع شود. ولی توصیه میکنیم برای فعالیت های صنعتی از دستگاه های حرفه ای شترمرغ استفاده کنید.

زمان خروج از تخم در تمامی جوجه شترمرغ ها یکسان نیست. دو عامل اساسی یعنی کیفیت تخم شترمرغ و محیط جوجه کشی شترمرغ در رشد و سلامت جوجه شترمرغ اهمیت بسزایی دارند. شماره‌گذاری (درجه بندی) جوجه شترمرغ ها متناسب با شکل و اندازه آن ها برای خارج کردنشان از دستگاه جوجه کشی شترمرغ به طور معناداری بقاء پرندگان را در دو الی سه هفته اول پس از خروج از تخم بهبود می‌دهد. تلفات جوجه شترمرغ ها امری اجتناب ناپذیر است که خود نتیجه ای از وجود جوجه هایی با کیفیت پایین در این مرحله است و اگر چه نگهداری (رسیدگی) ویژه به برخی از آن ها کمک می کند، اما در کل، تلفات به علت تعداد زیاد جوجه های بی کیفیت افزایش می یابد.

به عنوان مثال: ۱۰۰ جوجه از تخم خارج می شوند که ۸۰ قطعه به عنوان جوجه شترمرغ های درجه اول و ۲۰ قطعه به عنوان درجه دوم در نظر گرفته می شوند. اگر تا ۱۴

 روز اول پس از خروج از تخم  ۱۵ قطعه از آن ها بمیرد کل تلفات ۱۵ درصد است. حال اگر ۱۲ تا از جوجه هایی که مرده اند درجه دوم باشند، درصد تلفات جوجه های درجه اول تنها ۳.۷۵ درصد است و ۶۰ درصد از تلفات متعلق به جوجه شترمرغ های درجه دوم است.

جوجه شترمرغ سالم

از تخم هایی که بهترین کیفیت را دارند و تحت شرایط مناسب جوجه کشی شده اند بهترین پرندگان ( پرنده سالم ) به دست می آید. از مشخصات جوجه شترمرغ هایی که درجه کیفی بالاتری دارند این است که هوشیار تر هستند و پرهای آن ها درخشان تر است و به سرعت روی پاهایشان (که درست زیر بدنشان قرار گرفته است) می نشینند. پوست این جوجه های چاق شل و آزاد نیست و استخوان هایشان به وضوح بیرون زده است و هیچ علامتی از ادم نشان نمی‌دهند. زیر جوجه ها باید تمیز و خشک باشد.

جوجه شترمرغ

نظافت جوجه شترمرغ ها

ناف جوجه شترمرغ ها باید بسته شده و اطراف آن عاری از آلودگی باشد. کیسه زرده یا رگ های خونی نیز نباید از ناف بیرون زده باشد. همچنین جوجه ها باید فاقد هرگونه عضو غیر طبیعی باشند.

جوجه شترمرغ

در حالت معمول، جوجه ها نباید علامتی از آسیب مانند له له زدن (Panting) یا مشکلات تنفسی را نشان دهند.

 در زیر شکم برخی از جوجه شترمرغ ها مقداری آلبومین چسبیده است که در این حالت این جوجه ها درجه کیفی پایین تری دارند، اما شاید قدرت زیست پذیری آن ها همانند جوجه هایی باشد که درجه کیفی بالا دارند. جوجه هایی که ناف آن ها دچار عفونت و آلودگی باشد و یا ادم شدید داشته باشند، اغلب قادر به صاف نشستن نیستند و برای جلوگیری از باز شدن پاها نیاز به کمک دارند. در این صورت تمامی آن ها از جزء جوجه هایی با درجه کیفی پایین طبقه بندی می‌شوند.

پرورش جوجه شترمرغ

جوجه شترمرغ هایی که درجه کیفی پایینی دارند برای پروار بندی مناسب نیستند. هرچند، در حال حاضر جوجه هایی که درجه کیفی پایین هم دارند با دیگر جوجه ها نگهداری می‌شوند که البته با توجه بیشتر و زیر نظر گرفتن این جوجه ها شاید درجه کیفی آن ها نیز افزایش یابد و جزء پرندگان خوب گله گردند.

اگر جوجه شترمرغ های جوان (۵روز یا بیشتر) تحت شرایط نامطلوب و در تراکم بالا جابجا شوند، به طور مشخصی بر کیفیت آن ها تاثیر می گذارد. طی مسافت های طولانی در حرارت های بالا ۳۲ درجه سانتی گراد بدون دسترسی داشتن به آب و خوراک برای رساندن جوجه ها به محل پرورش، سبب دهیراته شدن و کاهش وزن جوجه ها گشته و در نتیجه پرندگانی با درجه کیفی پایین خواهیم داشت. نگهداری جوجه ها در درجه حرارت پایین ۲۷ درجه سانتی گراد نیز به سلامت آن ها آسیب می‌رساند، اما بزرگترین مشکل گرمای بیش از حد است. اگر طول مدت انتقال جوجه ها از مزرعه به محل پرورش شترمرغ ها بیش از ۴ ساعت باشد، باید بلافاصله پس از رسیدن به محل پرورش به آب تازه دسترسی داشته باشد و محیط پرورش نیز درجه حرارت مطلوب یعنی ۳۰ درجه سانتی گراد را برای جوجه ها فراهم کند.

خرید مرغ عشق را اینگونه شروع کنید، که یک جفت مرغ عشق می خواهید یا یک قطعه منفرد؟ البته اگر تنها به یک قطعه پرنده کفایت می نمایید، باید جنسیت آن را نیز مشخص کنید.

راه های متعددی جهت خرید مرغ عشق وجود دارد. از جمله این راه ها می توان به آگهی های چاپ شده در نیازمندی های روزنامه های کثیرالانتشار، نمایشگاه های عرضه پرندگان زینتی و پرنده فروشی ها اشاره نمود. در ادامه مطلب، اندکی در خصوص هر کدام از این موارد برای خرید مرغ عشق به بحث می پردازیم:

خرید مرغ عشق به کمک آگهی

آگهی های چاپ شده در روزنامه ها، عموما توسط خانواده هایی که قادر به نگهداری از پرنده یا پرندگان زینتی خویش نمی باشند و یا پرنده فروشی های با سابقه، ارائه می گردند. چنان چه هنگام خواندن اکهی ها برای خرید مرغ عشق در اگهی عبارت جوان قید شده بود، به احتمال فراوان شما با یک پرورش دهنده پرندگان زینتی سر و کار خواهید داشت.

نشانه های مرغ عشق جوان

همان طور که در مطالب پیشین بیان شد، مرغان عشق جوان دارای نوارهایی در نواحی سر و گردن می باشند. به علاوه ایشان در ناحیه ماسک صورت خویش، از لکه هایی کوچک و کشیده بهره مند هستند. انواع کم سن و سال این گونه از طوطی سانان، دارای چشمانی سیاه و بزرگ هستند که به آن ها نکاهی جذاب می بخشد. این در حالی است که پرندگان بالغ در اطراف مردمک خویش، دارای عنبیه ای سفید رنگ می باشند. یکی دیگر از خصوصیات مرغان عشق جوان، منقار تیره یا سیاه رنگ است.

خوانندگان محترم، با توجه کافی به خصوصیات ذکر شده می توانند خرید مرغ عشق را از طریق آگهی ها انجام دهند. در انتها باید بدانیم، برخی پرنده فروشی ها به افرادی که قصد تکثیر نداشته و یا برای مدت زمان طولانی قصد نگهداری از مرغ عشق را ندارند، پرندگان مسن تر و البته سالم را پیشنهاد می نمایند.

خرید مرغ عشق در نمایشگاه

نمایشگاه عرضه پرندگان زینتی، مکانی است که هم خریداران عادی و هم پرورش دهندگان معتبر از آن بهره مند می گردند. در نمایشگاه، امکان مشاهده و بررسی و خرید مرغ عشق . انواع متفاوت پرندگان زینتی، تنها در یک محل فراهم می شود. پدیده اخیر به شما کمک می نماید تا تصمیم نهایی خویش را برای انتخاب نوع پرنده دست آموز کسب نمایید. علاوه بر عرضه انواع گوناگون پرندگان، نمایشگاه به ارائه تجهیزات و اغذیه اختصاصی ایشان نیز می پردازد.

مراجعه به پرنده فروشی های سطح شهر

رایج نرین شیوه جهت خرید مرغ عشق و سایر پرندگان زینتی، مراجعه به پرنده فروشی های سطح شهر است. با این حال در این اماکن، بایستی پیش از خریداری به نکات خاصی توجه فرمایید. در ابتدا با یک نگاه اجمالی، وضعیت نظافت و پاکیزگی پرنده فروشی را مشخص نمایید. وضعیت نظافت کف پرنده فروشی، پاگیزگی قفس های پرندگان (از نظر ظاهری و بوی منتشره و هم چنین تراکم جمعیتی در هر قفس) و پرندگان حاضر (از لحاظ هشیاری و سلامتی ظاهری)، بایستی به دقت بررسی گردند.

مرغ عشق همواره به عنوان یکی از طوطی سانان کوچک و چابک، از محبوبیت خاصی در جهان برخوردار بوده است. مرغ عشق از استرالیا منشاء گرفته و در موطن اصلی خویش، در گله های بزرگ و مشترک زندگی می نمایند. زندگی در گله های بزرگ سبب گشته است، این پرندگان ( مرغ عشق ) به صورت طبیعی اجتماعی باشند. بدین سبب چنان چه قصد پرورشمرغ عشق به صورت تنها دارید، بایستی به دلیل طبیعت مرغ عشق ، روزانه وقت زیادی با وی بگذرانید.

اغلب مرغان عشق وحشی در استرالیا، در نواحی مرکزی این کشور زندگی می نمایند. نواحی مزبور، دارای آب و هوایی خشن بوده و دچار خشکسالی است. جهت انطباق با شرایط آب و هوایی مذکور، این نوع از طوطی سانان به حداقل آب و غذا اکتفا می نمایند. خوانندگان محترم توجه نمایید که در قفس مرغ عشق خانگی، این گونه از مرغان مقلد نیازمند مقادیر بیشتری آب و غذا جهت رشد و تکثیر می باشند.

نام انگلیسی و علمی مرغ عشق

نام انگلیسی مرغ عشق ، باجریگار (Budgerigar) است که از عبارتی به معنای “غذای خوب” ریشه می گیرد. البته در عصر حاضر، تغذیه و مصرف این جاندار دوست داشتنی تعجب آور و حتی باورنکردنی است. نام علمی مرغان عشق “ملوپسیتاکوس آندولاتوس” (Melopsittacus Undelatus) است که به معنای طوطی آوازخوان با خطوط مواج می باشد. این پرنده ، دارای نوارهایی مواج پشت و در ناحیه بال خویش است. خطوط مواج مزبور سبب می شوند، مرغ عشق ها در جنگل های استرالیا مخفی گشته و از دید شکارچیان پنهان گردند. دانشمد انگلیسی، سرجان گولد با وارد نمودن مرغ عشق به بریتانیا، موجب ترویج نگهداری و پررش مرغ عشق گردید. در سال ۱۸۳۸ میلادی، گولد و همسرش الیزابت، جهت مطالعه حیات وحش بومی قاره استرالیا و تالیف یک سری کتب مربوطه، از انگلستان به استرالیا مهاجرت نمودند. نهایتا، اگر چه سرجان گولد اعتقاد داشت مرغ عشق ، پرنده ای کند و کودن است، یک جفت از پرنده مزبور را به انگلستان (موطن خویش) برد.

مرغ عشق پرنده ای محبوب برای ثروتمندان

مرغ عشق به سرعت به پرنده ای محبوب در میان طبقه ثروتمند اروپا بدل گشت. در ادامه، صدها هزار مرغ عشق از طریق دریا از طریق دریا از استرالیا به بریتانیا، بلژیک و هلند ارسال گردید. در این میان تعداد بی شماری از این نوع پرنده مقلد، بر اثر حمل و نقل های دریایی از میان می رفتند. عموم پرندگانی که از سفرهای دریایی جان سالم به در می بردند، در قفس های خانگی مورد تکثیر و پرورش قرار می گرفتند (نخستین بار  در بریتانیا در سال ۱۸۴۰ میلادی، باجناق سرجان گولد، چارلز کوکسن به تکثیر مرغ عشق پرداخت). به مرور زمان، با سرعتی باورنکردنی، این پرنده به سر تا سر اروپا گسترش یافت. ترویج نگهداری از این پرنده، در ابتدا توسط باغ های جانورشناسی و ثروتمندان علاقه مند به جانداران خانگی صورت پذیرفت.

تکثیر و پرورش مرغ عشق

نخستین مرغان عشق تکثیر شده به وسیله کوکسن، توسط یک دلال پرندگان به قیمت ۲۷ پوند استرلینگ (معادل چند صد دلار کنونی) به فروش رسید. باغ وحش آنتورپ در بلژیک، یکی از نخستین اماکنی بود که در آن مرغان عشق جهت نمایش عرضه گشتند. با گسترش تکثیر و پرورش مرغ عشق در آنتورپ در سال ۱۸۵۰ میلادی، پرنده مزبور به سرعت به سایر نواحی اروپا نیز راه یافت. در همان محدوده زمانی، فرانسه یکصد هزار جفت از این پرنده وارد نمود و در ادامه در اواخر قرن نوزدهم میلادی، مزارع تکثیر و پرورش این پرنده مقلد در فرانسه و بلژیک گسترش یافتند. با وجود تکثیر و پرورش این گونه از طوطی سانان در اروپا، هم چنان هزاران قطعه مرغ عشق از اسرالیا به اروپا، آفریقای جنوبی، آمریکای جنوبی و آمریکا صادر گشت. سرانجام در سال ۱۸۹۴ میلادی، قانون ممنوعیت صادارت مرغان عشق در استرالیا برقرار گردید که تا به امروز نیز ادامه دارد.

محبوبیت مرغ عشق در جهان

مرغان عشق، سالیان مدیدی است که به عنوان جاندار دست آموز در ایلات متحده آمریکا نگهداری می شوند. با این حال، این پرنده زینتی از دهه ۵۰ میلادی در آمریکا به محبوبیت و رواج کنونی دست یافت. امروزه، حدود ۱۷.۳ میلیون قطعه پرنده در منازل مسکونی آمریکا نگهداری می شوند. جالب است بدانید، بنابر گزراش کارخانجات سازنده اغذیه جانوران دست آموز، ۴۵ درصد از جمعیت مزبور به مرغان عشق تعلق دارد. مرغ عشق ، از جمله محبوب ترین گونه طوطی سانان در سر تا سر جهان می باشد. این پرنده به تنهایی در بریتانیای کبیر، به تعداد ۵ میلیون قطعه در منازل مسکونی نگهداری و پرورش می یابد. امروزه، دو نوع مرغ عشق در جهان شناخته می شود:

۱ – مرغ عشق انگلیسی

۲ – مرغ عشق آمریکایی

تفاوت میان این دو نوع، کوچک بوده، اما قابل توجه است. مرغ عشق انگلیسی (باجی)، بزرگ تر بوده و جنب و جوش کم تری دارد، در حالی که نوع آمریکایی، کوچک تر بوده و سرزنده تر می باشد. در حال حاضر غالباً در پرنده فروشی ها، مرغ عشق آمریکایی عرضه می‌شود. در حقیقت، پرورش دهندگان به سبب تقاضای فراوان بازار برای مرغ عشق آمریکایی، به شکل وسیعی به تکثیر و پرورش این نوع می‌پردازند.

دلایل علاقه به مرغ عشق

 دلایل بی شماری جهت علاقه مندی عموم جامعه به مرغ عشق، مطرح می گردد. از این میان می‌توان به اندازه مناسب، شیرینی و لطافت، بی آزار بودن، سادگی حمل و نقل، اهلی نمودن آسان، طبیعت اجتماعی و قابلیت سخنوری اشاره نمود (دقت نمایید قابلیت سخنوری، نبایستی به تنها دلیل جهت خریداری مرغ عشق یا دیگر پرندگان زینتی تبدیل شود).

اندازه مناسب مرغ عشق، حمل و نقل آن را برای عموم علاقه مندان به جانداران زینتی تسهیل نموده است. این اندازه مناسب با صدایی آرام و زیبا و منقاری تنظیم پذیر همراه گشته است. صدای ناهنجار و گاز گرفتن های دردناک، سبب شده است که بسیاری طوطی سانان بزرگ، نگهداری و تربیت دشواری داشته باشند. لذا، پیشنهاد ما به عموم علاقه مندان پرندگان زینتی، نگهداری از مرغ عشق می باشد. مرغان عشق، یکی از انواع معدود طوطی سانان کاملا اهلی به شمار می روند. این پرندگان به راستی از افراد خانواده لذت برده و خود را یکی از اعضای ایشان به حساب می‌آورند. مرغان عشق جهت سرگرم نمودن و شاداب کردن صاحبان خویش، سعی می نمایند حقه ها یا اصوات آموزش داده شده را فرا گیرند. البته در خصوص مورد اخیر، هیچ نوع تضمینی وجود ندارد. نهایتاً در پایان مبحث حاضر، بار دیگر مرغ عشق را به عنوان یکی از دوست داشتنی ترین جانداران دست‌آموز به عموم خوانندگان محترم توصیه می نماییم.

پرنده سالم چگونه رفتار میکند؟، چگونه غذا میخورد؟ و پرهای او چگونه به نظر میرسد؟ قبل از آن که بخواهیم در مورد خصوصیات یک پرنده مریض حرف بزنیم بهتر است در مورد یک پرنده سالم صحبت کنیم. مرغ ها موجودات تر و تمیزی هستند. آن ها زمان زیادی را به تمیز کردن خود اختصاص می دهند و مطمئن می شوند که پرهای آن ها دارای روغن کافی است. آن ها از این طریق به مرتب کردن مجدد لباس خود می پردازند تا باد در میانه آن ها راه نیابد. شاید دیده باشید که مرغ ها بدون هیچ تغییری با باد روبرو می شوند. پرنده سالم دارای چشم های روشن و شفاف و تاج خوش رنگ و با اندازه متوسط هست. تاج و ریش متورم شده احتمال علامت بروز مشکلی در جای دیگر بدن آن ها است که از جمله می توان به نقص در سیستم گردش خون، قلب و شش ها اشاره کرد. با این وجود، رویت لکه های تیره روی تاج نشانه خشکیدگی خون است. بنابراین قبل از هر نتیجه گیری به آن بپردازید.

رفتار پرنده سالم

منخرین و چشمان مرغ ها باید همواره خشک و بدون قرمزی رنگ باشند. پرنده سالم دارای صدای گرمی باشد. به طور طبیعی نباید متوجه صدای تنفس آن ها شد. پرنده سالم همواره متوجه آنچه از زمین بر می چینند هستند. آن ها هوشیار بوده و دارای قدرت حیات خوبی هستند و در روز ۱۲۰ گرم غذا می خورند و مقدار آب مصرفی روزانه آن ها از این هم بیشتر است. پرنده سالم ممکن است در روز، یک یا دو بار به چنگ زدن زمین بپردازند ولی این کار را نه با تکرار زیاد انجام می دهند و نه این که در محل مشخصی به آن مبادرت می کنند. لازم است پاهای آن ها تمیز و بدون خراش و زخم دیدگی باشد. باید به آرامی و بدون ترس به دانخوری نزدیک شوند و از مصرف غذا و یا مورد حمله قرار گرفتن ترسی نداشته باشند. مرغ ها برای مدت طولانی در یک نقطه نمی مانند و وقتی خاک را چنگ زدند یک ریتم حرکتی به خود می گیرند و ظاهر شادمان و خوبی از خود بروز می دهند.

پرورش دهنده مرغ بومی برای این که در کار خود موفق باشد و سود خوبی داشته باشد در طول یک روز وظایف مهمی دارد که ما در این مقاله به آن وظایف اشاره کرده ایم.

وظایف یک پرورش دهنده مرغ بومی هنگام صبح

وظایف صبح برای یک پرورش دهنده مرغ بومی احتمالا از همه مهم تر است زیرا توسط خود پرورش دهنده مرغ بومی تنظیم می شود. وقتی پرورش دهنده برنامه ای را انتخاب و دائم به آن عمل می کند، مرغ ها به سادگی با آن سازگار می شوند ولی لازم است به آن برنامه سفت بچسبد و آن را رها نکند. چنانچه هر روز ساعت ۷ صبح مرغ ها را از لانه شان بیرون می کنید لازم است که هر روز حول و حوش ساعت ۷ باشد. در غیر این صورت ترتر به شما خواهند خندید و بدتر از آن زمانی است که یک خروس هم همراه آن ها باشد.

شما به عنوان یک پرورش دهنده مرغ بومی باید به مرغ ها اجازه دهید از لانه خارج شوند و خوراک روزانه را در اختیارشان بگذارید. با آن ها در مورد وضعیت آب و هوا و یا دیگر شرایطی که چشم شما را می گیرد به چت کردن بپردازید. نگاهی دقیق به اطراف داشته باشید تا مزاحمین و علایم آن ها را تشخیص دهید. خراش هایی که روی در مرغدانی ایجاد شده، خروجی پرچین ها و فضله روباه ها را مورد توجه قرار دهید. محوطه گردشگاه و سایبان های مرغدانی بر اساس آب و هوای روزانه مرتب کنید و به شادمانی مرغ ها توجه داشته باشید. آیا مرغ سرگردان، مرغ مهاجم و یا مرغی که در لانه مانده باشد در بین آن ها وجود دارد؟

در بقیه اوقات روزمرغ ها را به حال خود رها کنید تا به کار یومیه خود بپردازند. در صورتی که از جعبه خاک برای حمام خاک مرغ ها استفاده می کنید، توجه داشته باشید که در آن مقدار کافی خاک وجود داشته باشد. هر تخمی که دیدید جمع آوری کنید. یک نگاه سریع بیاندازید و اگر تخم مرغی در نقطه ای از محوطه به طور اتفاقی گذاشته شده بود آن را بردارید.

کار پرورش دهنده مرغ بومی هنگام غروب

هنگام غروب کار شما درست عکس وظایف صبح است. اگر بخواهیم مقداری موعظه کنیم خواهیم گفت که هر چه در توان دارید برای دور کردن موش ها استفاده کنید. در شرایط حومه شهرها به این معنی است که هیچ غذای اضافی در محوطه جا نگذارید.

هنگام غروب غذاهای اضافی را در محل امنی قرار دهید که دست موش ها و دیگر جانوران موذی به آن نرسد ولی توجه داشته باشید که آب کافی در مرغدانی وجود داشته باشد. اگر از دانخوری هوپر استفاده می کنید، تمامی مواد خوراکی را که از اطراف آن به زمین ریخته، جمع آوری کنید. برای این منظور می توان از یک سینی در زیر آن استفاده کرد تا خوراک های ریخته شده در درون سینی بریزد و جمع کردن آن ها مشکل نباشد.

نصیحت های یک پرورش دهنده مرغ بومی

من به نوبه خود به عنوان یک پرورش دهنده مرغ بومی از خاک اره کاج برای پوشاندن کف بستر مرغدانی استفاده می کنم. این نوع خاک اره تا حدودی بوی نامطبوع فضله مرغ ها را از بین می برد و در نتیجه جانوران وحشی و شکارچیان جلب این گونه بوها نمی گردند. من در کنار باغچه محل نگهداری مرغ ها تعدای پیاز و سیر کاشته ام. این دو گیاه رسیدن بوی مرغدانی به شکارچیان را کاهش می دهند.

کارهایی که هنگام شب باید انجم شود

پرورش دهنده مرغ بومی باید وقتی مرغ ها در حوالی غروب یواش یواش خود را برای گذراندن شب آماده می کنند، مطمئن شود که سوراخ مرغدانی مطمئن است و تمامی موارد ایمنی رعایت شده است. در صورتی که هوا یخبندان و سرد است، در بعد از ظهر مقداری ذرت خرد شده به مرغ ها بدهید تا در طول شب آن ها را گرم نگه دارد. همچنین می توان مقداری گلیسرین به آب افزود تا از منجمد شدن آب جلوگیری کند.

ساختمان های اداری و کارگری یک مرکز جوجه کشی

هر مرکز جوجه کشی با توجه به بزرگی و ظرفیت آن و تعداد پرسنل فعال در موسسه دارای بخش‌های جانبی متعددی نظیر اتاق نگهبانی، دفاتر اداری، اتاق کارگری و انبار وسایل مصرفی است که با رعایت اصول بهداشتی و قرنطینه در بخش ابتدایی مرکز جوجه کشی طراحی و ساخته می شوند.

آزمایشگاه (اهمیت آزمایشگاه در یک مرکز جوجه کشی)

در موسسه و مرکز جوجه کشی وجود یک آزمایشگاه میکروبیولوژی و کنترل کیفی مجهز، لازم و ضروری است تا به صورت مرتب وضعیت بهداشتی جوجه ها، تخم نطفه دار و همچنین بخش های مختلف موسسه را کنترل کند.

سالن شستشوی ابزار و ماشین آلات

پس از هر دوره جوجه کشی وسایل و تجهیزات مورد استفاده نظیر تجهیزات و متعلقات دستگاه های ستر و دستگاه جوجه کشی هچر و یا ابزار جابجایی جوجه ها و تخم ها باید شست و شو و نظافت شوند که برای این منظور یک سالن مجزا پیش بینی می شود. سالن شست و شوی تجهیزات و وسایل معمولاً مجهز به پمپ آب پر فشار است که در آن فشار آب به شستشوی بهتر تجهیزات کمک می کند. همچنین امروزه دستگاه های خودکار برای شست و شوی سینی ها و تجهیزات یک مرکز جوجه کشی ساخته شده اند که بدون دخالت انسان تجهیزات جوجه کشی را در مدت کوتاهی شسته و تحویل می دهند.

ژنراتور برق

آیا داشتن یک منبع اضطراری تامین برق در مرکز جوجه کشی ضروری است؟

از آن جا که در موسسات جوجه کشی بیشتر دستگاه ها با نیروی برق کار می کنند، لذا پیش بینی یک منبع اضطراری تامین برق در موسسات لازم و ضروری است. قدرت دیزل ژنراتور با توجه به تعداد تجهیزات برقی و قدرت آن ها تعیین شده و باید پاسخگوی حداکثر نیاز مرکز جوجه کشی باشد. کابل های برق ساختمان بهتر است برای ایمنی در داخل لوله های ضد آب و یا روی سقف سالن قرار گیرد. لوله های آب بهتر است از زیر سالن عبور داده شود و قطر لوله های آبرسانی را باید طوری انتخاب کرد که بتوان آب را به مقدار مورد نیاز و با فشار مناسب تأمین کرد. در ضمن سختی آب باید کم باشد. قسمت داخلی دیوارها را باید با کاشی یا سیمان پوشاند تا بتوان آن ها را به طور مرتب شست و نظافت نمود.

 بخش لاشه سوز در مرکز جوجه کشی

این بخش برای معدوم کردن جوجه های تلف شده و یا حذفی مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از کوره لاشه سوز یکی از بهترین روش ها برای حذف لاشه ها و جوجه های حذفی است. دستگاه لاشه سوز معمولاً از یک محفظه و یک مشعل تشکیل شده و ممکن است با سوخت های مختلف کار کند. معمولاً در مسیر تولید جوجه یک روزه در مراحل جوجه کشی کوره لاشه سوز در انتهایی ترین بخش مرکز جوجه کشی قرار گرفته و کلیه ضایعات آلوده برای دفع به این محل منتقل می شود.

” ستر و هچر در یک دستگاه جوجه کشی ”   با  ” ستر و هچر همزمان در یک دستگاه جوجه کشی ” دو جمله ای است که تفاوت های مهم با یکدیگر دارند. امروز اگر در پی خرید یک دستگاه جوجه کشی باشید به دفعات یکی از دو جمله بالا را و یا هر دوی آن را در توضیحات فروشنده و یا در کاتالوگ های تبلیغاتی خواهید دید. هرچند به ظاهر این دوجمله شبیه یک دیگر هستند ولی تفاوت های مهمی در باطن آن ها می باشد.

تعریف ستر و هچر در جوجه کشی

در ابتدا لازم است تا برای درک بهتر این موضوع تعریف دقیقی از اصطلاحات ستر و هچر در جوجه کشی بیان کنیم.

ستر ( ستری ) : قسمتی از دستگاه جوجه کشی که شرایط جوجه کشی پرندگان را با انجام ۴ عمل اصلی لازم برای جوجه کشی از ابتدای دوره تا ساعاتی قبل از تولد جوجه ها بر عهده دارد. این شرایط عبارتند از :

۱- تولید و حفظ دما در محدوده مورد نیاز که برای هر پرنده مقدار معینی می باشد. حتی در جوجه کشی برخی از پرندگان مانند غاز و بوقلمون هر ۷ روز یک بار این عدد تغییر می کند.

۲- تولید و حفظ رطوبت مورد نیاز جوجه کشی ( میزان رطوبت باعث می شود میزان تبخیر آب داخل تخم در اثر گرما بیش یا کم تر از حد مورد نیاز نشود تا جوجه ها دچار کم آبی و یا خفگی در آب نشوند.)

۳-چرخش تخم ها : چرخش تخم ها مانع چسبندگی زرده به پوسته شده و به جنین کمک میکند تا در روزهای پایانی بتواند کل زرده را به راحتی به داخل شکم خود ببرد. این عمل تا ۳ روز قبل از تولد اهمیت دارد و پس از آن اهمیت چندانی ندارد.

۴- اکسیژن رسانی ( تهویه) : جنین ها در طول دوره رشد نیاز به اکسیژن دارند و هرچه به زمان تولد نزدیک تر می شوند نیازشان به اکسیژن افزایش یافته و همچنین دی اکسید کربن بیشتری داخل دستگاه منتشر میکنند.

مدت زمانی که تخم مرغ در دستگاه ستر جوجه کشی سپری میکند را که از روز شروع تا ۳ روز قبل از اتمام جوجه کشی می باشد دوران ستری می گویند.

هچر (هچری) : قسمتی از دستگاه جوجه کشی که شرایط جوجه کشی پرندگان را با انجام ۳ عمل اصلی لازم برای جوجه کشی از ابتدای دوره تا ساعاتی قبل از تولد جوجه ها بر عهده دارد. به مدت زمان سپری شده در حالت هچر دوران هچری می گویند و جوجه به دنیا آمده از دستگاه را به اصطلاح هچ شده می گویند. تنها عاملی که دیگر در دوران هچری به آن نیاز نیست گردش تخم ها می باشد.

تفاوت های شرایط ستر و هچر

اما تفاوت های زیادی بین شرایط دما و رطوبت و اکسیژن در زمان ستر و هچر می باشد که در ادامه توضیح می دهیم.

دما : در دوران هچر در اکثر پرندگان دما حدود ۰.۳ الی ۰.۵ درجه سانتی گراد پایین تر از آخرین دمای دوران ستر قرار می گیرد. علت این امر گرمای بالای تولیدی از جوجه ها در هنگام هچ می باشد. با خنک نگهداشتن نیم درجه ای دستگاه در دوران هچر کمک زیادی به کیفیت جوجه های تولید شده خواهد شد.

رطوبت: با تنظیم مقدار رطوبت حدود ۱۰ الی ۲۰ درصد بالاتر از زمان ستر در دستگاه هچر به نرم شدن پوسته تخم ها و خروج راحت تر دستگاه ها کمک کرده و همچنین رطوبت بالا باعث می شود جوجه جوان تا زمان خروج از دستگاه دچار کم آبی و دی هیدراته شدن نشود.

اکسیژن (تهویه) : جوجه های در حال هچ و یا جنین های نزدیک به جوجه شدن به مراتب اکسیژن بیشتری از زمان قبل نیاز دارند. با تغییر اتوماتیک باز و بسته شدن دمپر ها و یا روشن و خاموش شدن بیشتر فن های تهویه میزان اکسیژن دستگاه را افزایش می یابد.

در دستگاه هچر، بخش گردش و شانه های استاندارد نگهداری تخم کارایی نداشته و جای خود را به سبد های استاندارد هچری که دارای شبکه های کافی برای عبور راحت هوا و کفه با زبری مناسب برای جلوگیری از باز شدن پای جوجه ها می باشد، می دهد.

سبد ها باید به صورتی روی هم قرار گیرند تا جوجه ها نتوانند از آن خارج شوند و یا این که درب های مناسبی داشته باشند.

جلوگیری از انتشار باکتری ها در دستگاه هچر :

مهم ترین اتفاقی که در دستگاه هچر رخ میدهد، خروج باکتری های بسیار همراه جوجه در حال هچ می باشد. جوجه به دنیا آمده در طی دوران رشد به این باکتری ها مقاوم شده ولی جنین های تازه ایجاد شده هیچ مقاومتی به این باکتری ها نداشته و دربرابر این تعداد بالا از باکتری به سختی می توانند مقاومت کنند. لذا در صورتی که در دستگاهی که در وضعیت ستری قرار دارد، محیطی ایجاد کنیم که به شرایط هچر نزدیک باشد، امکان خروج جوجه هست ولیکن در جوجه های سری بعد دچار کاهش هچ خواهیم شد.

حال با توجه به توضیحات بالا مشخص شد هچ کردن جوجه ها در دستگاه ستر امری است که با تغییر حالات دستگاه ستر به وضعیت هچر کاملا شدنی است و لی ایجاد شرایط ستر و هچر همزمان در یک دستگاه چه منطقی دارد!! آیا هوش مصنوعی ( ترموستات دیجیتال) می تواند مانع انتشار باکتری ها در دستگاه شود؟؟

اگر با توضیحات بالا شما مشکلی در این موارد نمی بینید به شما یادآوری میکنیم که هر دستگاه جوجه کشی که در دنیا ساخته می شود به راحتی می تواند تغییر وضعیت ستر و هچر دهد و یا در پایین هر دستگاهی می توان وضعیت هچری ایجاد کرد و این یک قابلیت به شمار نمی آید. و مراقب باشید بهای بیشتری بابت آن نپردازید.

کلاهبرداری با جمع ظرفیت ستر و هچر:

همچنین دقت کنید در تمام دنیا در هر نوع از دستگاه با هر بدنه  و سیستم کنترلی که باشد ظرفیت استاندارد تعداد تخم مرغ دستگاه در حالت ستر و راک های دستگاه محاسبه می شود و اگر قرار باشد تخمی خارج از راک ها قرار گیرد حال چه در سبد کف دستگاه باشد و یا جای دیگر جزو ظرفیت دستگاه محاسبه نمی شود. مهمترین دلیل اینکه عده ای سودجو جمع ظرفیت حالت ستر و هچر دستگاه را به خریدار اعلام میکنند فریب مشتری است تا گمان کند دستگاه را با توجه به ظرفیت ارزان تر از سایر برند های مطرح در بازار خریداری می کند.

قابل توجه که هیچکدام از سازندگان دستگاه جوجه کشی صنعتی در دنیا که ماشین های جوجه کشی سایز بزرگ تولید می کنند حتی از یک دستگاه برای ستر و هچر همزمان استفاده نمی کند و یا اکثر کمپانی های بزرگ دنیا که دستگاه های سایز متوسط تولید می کنند مانند آرکام کره و برینسیا آمریکایی هیچ توصیه ای برای استفاده همزمان دستگاه برای ستر و هچر ندارند و دستگاه های مخصوص ایام هچ طراحی و تولید کرده اند. که در تصویر زیر مشاهده می نمایید.

البته انجام عمل ستر و هچر توامان برای دستگاه های خانگی با ظرفیت کمتر از ۱۰۰ عدد در تمام دنیا به دلیل اینکه این ظرفیت از کار جوجه کشی جنبه اقتصادی بالایی نداشته و بیشتر جهت آموزش و یا تفریح انجام می شود امری عادی و فراگیر هست.

توجه

یک دستگاه جوجه کشی نیمه صنعتی یا صنعتی می تواند ستر و هچر در یک دستگاه باشد، ولی انجام توامان غیر اصولی می باشد.

دستگاه جوجه کشی یک محفظه ای هست که علی رقم تولید و حفظ دما و رطوبت مورد نیاز جوجه کشی باید به مقدار کافی اکسیژن و هوای تازه وارد دستگاه کند و در اختیار جنین های درحال رشد قرار دهد.

 لذا تصور این که هوای محیط پیرامون دستگاه نقشی در عمل جوجه کشی ندارد و دستگاه ایزوله هست کاملاً اشتباه می باشد.

اگر شما صاحب یک دستگاه جوجه کشی از تولیدات شرکت های معتبر هستید قطعاً همراه دستگاه دفترچه راهنما و آموزشی جوجه کشی قرار دارد.

بدون استثنا در تمام این دفترچه ها شرایط محل نصب دستگاه ذکر شده است از مهم ترین این شروط محدوده دمایی مجاز بین ۲۲ تا ۳۰ درجه سانتی گراد می باشد.

در طول سال بیشترین تماس با واحدهای خدمات پس از فروش شرکت های تولید کننده دستگاه جوجه کشی در فصل زمستان در محدوده ایامی است که موج هوای سرد و بارش های برف و باران در کشور حاکم است.

در این مقاله کوتاه قصد داریم به طور کاربردی چند عامل را بررسی و توصیه های لازم را برای جوجه کشی بهتر در این فصل سال به شما آموزش دهیم تا از جوجه کشی در زمستان لذت ببرید.

نکته اول

دمای اتاق دستگاه جوجه کشی

وقتی صحبت از دمای اتاق جوجه کشی می شود منظورمان دقیقاً کجای اتاق است ؟

منظور از دمای اتاق ، دمای هوا در فاصله ۵۰ سانتی متری دریچه های ورود هوای تازه می باشد که معمولاً در پایین ترین قسمت دستگاه جوجه کشی تعبیه شده‌اند، لذا گاها دیده می شود دمای اتاق در ارتفاع یک متری ۲۵ درجه بوده ولی به علت نفوذ توده هوای سرد از زیر درب ها و درزها هوا به دمای حدود ۱۰ درجه می رسد و از طریق دریچه های دستگاه وارد شده است و موجب ایجاد شوک حرارتی و ایجاد اختلاف دما در بین طبقات دستگاه جوجه کشی شده است.

بهتر است از یک پنکه کوچک برای ترکیب هوای گرم بالای اتاق و هوای سرد پایین استفاده شود و اگر از دستگاه های سایز کوچک و متوسط استفاده میکنید دستگاه را روی یک میز قرار دهید.

از نشانه های سرد بودن محیط نصب دستگاه ایجاد قطرات آب بر روی بدنه دستگاه و یا حتی پوسته تخم ها می باشد.

نکته دوم

بخار ساز

از دستگاه بخار سرد التراسونیک غافل نشوید دقت کنید که دستگاه های بخار ساز التراسونیک بدون این که در دمای آب و بخار حاصل تغییر چندانی ایجاد کنند آن را به داخل دستگاه هدایت می‌کنند. مشاهده شده که در فصل زمستان کاربرهای دستگاه جوجه کشی از آب بسیار سرد برای مخزن بخار ساز استفاده کرده اند و موجب خسارت جدی به جوجه کشی شده اند.

 همچنین دستگاه های بخار ساز التراسونیک بخار تولیدی را با کمک یک فن کوچک که در زیر مخزن دستگاه قرار دارد به داخل دستگاه هدایت می کنند لذا اگر در کف اتاق هوا سرد باشد همان هوای سرد را با رطوبت ترکیب کرده و وارد دستگاه جوجه کشی می‌نمایند.

نکته سوم

در فصل سرما قبل از جوجه کشی تخم های نطفه دار را ابتدا در بیرون از دستگاه جوجه کشی به دمای ۲۵ تا ۳۰ برسانید و سپس داخل دستگاه قرار دهید تا روی پوسته آن ها شبنم ایجاد نشود.

نکته چهارم

تجهیزات و تاسیاست استاندارد

در بسیاری از واحدهای جوجه کشی از آنجا که پیش بینی لازم برای فصل سرما به درستی انجام نشده است برای جبران دما از بخاری های برقی با مصرف برق بالا در کنار دستگاه جوجه کشی استفاده می کنند این کار یک خطر جدی در بردارد ( اُفت ولتاژ برق مجموعه شما)

 قطعاً استفاده از مصرف کننده های برقی پرمصرف در مزارع و واحدهای جوجه کشی آن هم از یک کنتور برق می‌تواند باعث اُفت ولتاژ شده و به سیستم کنترل دستگاه جوجه کشی آسیب رسانده و یا مانع گرم شدن کامل دستگاه شود. حتی در مواردی مشاهده شده که باعث ایجاد خطا در محاسبه دمای دستگاه های جوجه کشی شده است.

استفاده از ترانس محافظ جریان با قابلیت کاهنده و افزاینده ولتاژ امری ضروری در واحدهای جوجه کشی می باشد.

خلاصه مقاله

۱- هم دما کردن تدریجی تخم های نطفه دار با دستگاه

۲- کنترل دمای اتاق جوجه کشی کف اتاق

۳- استفاده از آب ولرم حدود ۳۰ تا ۳۵ درجه برای دستگاه بخار ساز

۴- استفاده از یک پنکه کوچک برای گرم نگه داشتن یکنواخت اتاق دستگاه جوجه کشی

۵- اجتناب از باز و بسته کردن بی مورد درب دستگاه جوجه کشی

۶- دقت در جریان کشی از برق

۷- استفاده از ترانس افزاینده ولتاژ

به علت وارد شدن ماشین در زندگی و توسعه شهرنشینی، از تحرک ما انسان ها کاسته شده است. این پدیده سبب ظهور و بروز بیماری های قلب و عروق و افزایش وزن در این جوامع شده است. لذا اهمیت استفاده از رژیم های مناسب و موادی که بتوانند به طور طبیعی نیازهای ما را برآورده سازند به خوبی آشکار می گردد.

گوشت بوقلمون مناسب برای بیماری قلبی و چربی خون

در این راستا دستیابی به منابع غذایی سالم تر و در عین حال تامین کننده احتیاجات غذایی منطبق با سلیقه های گوناگون و در عین حال اقتصادی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. مواد خوراکی طبیعی مطمئن ترین راه جهت تامین این نیازها هستند و یکی از این مواد گوشت بوقلمون به عنوان بهترین منبع تامین پروتئین حیوانی و مواد معدنی با کلسترول و چربی کم است. که حتی با دارا بودن دو نوع گوشت قرمز و سفید در بسیاری از موارد می تواند جایگزین گوشت قرمز گردد. خصوصا برای افرادی که به دلیل داشتن بیماری های خاص مانند بیماری های قلبی و چربی خون زیاد، قادر به استفاده از گوشت قرمز نیستند.

مدت زمان دوره پرورش بوقلمون برای عرضه به بازار

در حال حاظر بوقلمون ها همانند سایر ماکیان گوشتی هم در سالن و تحت مدیریت علمی پرورش داده شده و هم در مزارع دست به کار جوجه کشی بوقلمون میزنند. همچنین از خوراک یا کنسانتره هایی با فرمولاسیون مناسب استفاده می کنند که در این شرایط ظرف مدت ۴ ماه برای کشتار و عرضه به بازار آماده می شوند. لذا به دلیل زمان کوتاه تر پرورش و استفاده از مواد ویژه در خوراک، گوشت آن ها نرم تر، ارزان تر و سالم تر به دست مصرف کنندگان می رسد.

ضایعات گوشت بوقلمون

گوشت بوقلمون دارای کمترین ضایعات (حدود %۱۸) بوده که از لحاظ اقتصادی خانوار بسیار مقرون به صرفه می باشد. همچنین گوشت بوقلمون به دلیل داشتن دو نوع گوشت قرمز(۴۰%) و سفید (۶۰%) می تواند نیاز هر سلیقه ای را برآورده سازد.

تازه یا منجمد ؟

از نظر کیفی تفاوت معنی داری میان گوشت بوقلمون تازه و منجمد وجود ندارد و می توان گوشت بوقلمون را تا ۶ ماه در فریزر نگهداری نمود و پس از آن جهت مصرف گوشت را از حالت انجماد خارج کرد که در این حالت گوشت به سرعت تازگی و طراوت اولیه خود را باز خواهد یافت علاوه بر این که هیچگونه افتی را در مواد مغذی آن شاهد نخواهیم بود.

پروتئین گوشت بوقلمون

پروتئین گوشت بوقلمون دارای اسید آمینه های متعددی از جمله تریپتوفان بوده که پیش ماده تولید سروتونین می باشد. این ماده در احساس آرامش، کنترل اشتهاء و ایجاد گرسنگی یا سیری نقش عمده ای داشته و کاهش آن در خون موجب افسردگی و حتی گرسنگی می گردد. در فصول سرد سال به دلیل کاهش شدت نور خورشید میزان سروتونین در بدن کاهش می یابد. لذا در این فصول مصرف گوشت بوقلمون می تواند نیاز بدن به اسید آمینه تریپتوفان باشد.

آهن موجود در گوشت بوقلمون

گوشت بوقلمون دارای مقادیر فراوان آهن قابل جذب می باشد که نقش آن در افراد کم خون و یا در حال رشد بسیار ارزنده است. وجود پروتئین های مناسب در کنار آهن موجب بهبود سیستم امنیی بدن گشته و بدن را در مقابل انواع بیماری های مقاوم می سازد. پیش بینی می شود با توسعه مراکز پرورش، میزان تولید و مصرف گوشت بوقلمون در کشور افزایش و سلامت افراد تضمین بیشتری یابد.

در اقلیم های گرم و مدیترانه ای، اردک ها اغلب بر روی بستر نرده ای پرورش می‌یابند. زیرا تهویه از طریق بستر در دفع حرارت محسوس سودمند است. برخی مصالح مانند شبکه های سیمی با روکش پلاستیکی، پلاستیک فشرده، بستر فلزی مشبک، بستر نرده ای چوبی یا ساخته شده از گیاه بامبو به عنوان مواد بستر استفاده شده اند اما باید به دقت ساخته و نصب شوند زیرا تراشه ها و لبه های تیز باعث خراشیدگی پا شده و بلافاصله عفونی شده و باعث التهاب مفاصل و سپتی سمی می گردد. در هنگام استفاده از بامبو به خصوص در زمان اتصال آن ها به یک دیگر جهت استحکام، تراشه های آن باعث جراحت و به تدریج مرگ پرنده می‌شود.

وضعیت فاضلاب در بستر نرده ای

جهت جلوگیری از تجمع فاضلاب در زیر نرده ها تعبیه زهکش ها ضروری است و چاه فاضلاب مناسب جهت ورودی مجاری زهکش ها و سیستم فاضلاب نیز باید فراهم گردد. در قسمت بستر نرده ای، کف پوش های ورودی فاضلاب و مجاری زهکش ها جهت جلوگیری از فعالیت بی هوازی باکتری ها در فاضلاب و ایجاد بوی نا مطبوع مرتبا شسته و تمیز شوند. استفاده از سیستم های هدایت کننده فاضلاب به سمت مجاری جمع کننده آن توصیه می شود.

پرورش اردک در اقلیم های گرمسیری در گذشته چگونه بوده است؟

در گذشته، در جایگاه های پرورش نیمه متراکم گله مادر و جوجه اردک به محوطه ماسه ای و پوشیده از کاه و کلش دسترسی داشتند اما با افزایش نگرانی‌ها درباره سلامت و بهداشت در زمان جوجه کشی اردک  به تدریج باعث ساخته شدن محوطه بتونی گردید که این نوع بستر نیز جهت ممانعت از کثیف شدن پرهای پرندگان، نیازمند شست و شوی مداوم است. جلوگیری از آلوده شدن اردک های اهلی به بیماری توسط پرندگان وحشی به خصوص پرندگان آبزی مهاجر ضروری است به همین منظور میتوان از توری های پلاستیکی یا توری های مشبک با چشمه های ریز جهت محصور کردن پرندگان بهره جست.

تاثیر سایه در پرورش اردک

در اقلیم های گرم، سایه بودن مداوم محوطه بتونی از جذب نور خورشید جلوگیری کرده و امکان استراحت پرندگان بر سطح خنک و سرد و به دور از نور خورشید را فراهم می‌کند. در اقلیم های مدیترانه ای و معتدل آلونک های متحرک در طول تابستان برای پرندگان سایه ایجاد کرده و در فصول سرد سال نیز از تابش و حرارت خورشید استفاده می کنند.

علاقه ی اردک ها به شنا کردن

اردک های مادر و جوجه اردک ها جهت شنا کردن به آب خارج محوطه دسترسی دارند. اردک ها از شنا کردن لذت برده و در دفع حرارت آن ها موثر است زیرا افزایش جریان خون به پاها، بالها و نوک و متعاقبا دفع حرارت محسوس برای پرندگان خوشایند است. علی رغم این، دفع حرارت به این شیوه تحت تاثیر دمای آب قرار می گیرد. مجاری آب با عرض ۵۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر و حداکثر عمق ۱۵ سانتیمتر جهت کاهش فاضلاب تولید شده به منظور جلوگیری از افزایش دمای آب در سایه قرار گیرند. فراهم کردن آب جاری حتی با سرعت ناچیز، می تواند دمای آب را تا ۱۰ درجه سانتی‌گراد کاهش دهد که با افزایش نگرانی ها درباره آلودگی و قوانین آمریکای شمالی و اتحادیه اروپا، فاضلاب باید در زمین های کشاورزی منتشر شده و یا از ورود آب زائد به نهر و رودخانه ها و سیستم های فاضلاب جلوگیری شود. فراهم کردن محوطه بیرون با اسپری کنترل شده آب به صورت الکتریکی در دو متری بالای سر جوجه، بدون تولید فاضلاب به طور قابل توجهی باعث کاهش دما می گردد. مرطوب کردن بستر محوطه بیرون در تبادل گرمایی موثر بوده و در ساعات گرم روز با ایجاد بستر خنک جهت استراحت و رفتار اجتماعی آن ها سودمند است.

قفس مرغ عشق در بین تجهیزات لازم برای نگهداری مرغ عشق اهمیت ویژه ای دارد. به علاوه محل قرار گیری قفس مرغ عشق در منزل مسکونی شما نیز حائز اهمیت است.

اکیداً به شما توصیه می کنم، پیش از ورود مرغ عشق به منزل، در خصوص تجهیرات لازم برای نگهداری مرغ عشق تصمیم گیری نمایید. پیش از این نیز ذکر شد که مرغ عشق هنگام ورود به مکان تازه دچار تنش می گردد، لذا خریداران و خوانندگان محترم بایستی از ایجاد تنش مضاعف در این پرنده دوست داشتنی ( با تغییر مکرر مکان قفس مرغ عشق )، اجتناب ورزند. یک قفس مرغ عشق علاوه بر اندازه مناسب، باید دارای تجهیزاتی چون میله‌های افقی و عمودی، ظروف غذا و آب مناسب، سه یا چهار نشیمنگاه در ارتفاعات متفاوت و نیز پوشش مناسب جهت پوشانیدن قفس مرغ عشق در مواقع ضروری بوده و لانه ی مناسبی جهت جفت گیری مرغ عشق داشته باشد.

محل قرار گیری انواع قفس مرغ عشق

 برخی از انواع قفس ها، انحصارا بایستی روی میز قرار گیرند. تعدادی نیز باید الزاماً در حالت ایستاده استفاده شوند. انتخاب هر یک از این انواع، کاملا به سلیقه شما بستگی دارد. اگر شما دارای منزلی پر جنب وجوش، همراه با کودکان خردسال و سایر جانوران دست آموز هستید، ما قفس های نصب شده بر دیوار را به شما توصیه می نماییم. در صورت برخوردار بودن از زندگی آرام و عاری از هرگونه جنب و جوش،قفس مرغ عشق و سه پایه زیر آن گزینه مناسب برای شما خواهند بود.

هنگام خریداری سه پایه زیر قفس مرغ عشق ، دقت نمایید که شی مزبور کاملاً با استقامت بوده و با قفس مرغ عشق از نقطه نظر اندازه، در تناسب باشد. به سبب آن که پرنده اغلب اوقات خویش را در داخل قفس می گذراند، شما با انتخاب قفس ایمن و مطلوب برای وی، محیط زندگی مرغ عشق را ایده آل می نمایید.

هنگام انتخاب قفس مرغ عشق بایستی به چند نکته خاص توجه نمایید:

۱- از اندازه مناسب قفس مرغ عشق اطمینان حاصل نمایید. ابعاد قفس مطلوب برای یک جفت مرغ عشق (طول، عرض و ارتفاع)، بایستی حداقل ۷۵*۶۰*۱۰۰ سانتی متر مکعب باشد.

۲ – قفس آکریلیک، به لحاظ شستشو از سایر انواع قفس ها، مناسب تر می باشد. قفس های ساخته شده از چوب یا بامبو، ظرف مدت زمان کوتاهی توسط منقار پرنده از بین می روند.

۳ – از باز و بسته شدن مناسب در قفس مرغ عشق ، پیش از خریداری مطمئن شوید. از ابتیاع قفس هایی که دارای دری گیوتین مانند هستند، جداً خودداری کنید.

۴ – سینی کف قفس مرغ عشق بایستی ساختاری مناسب داشته و ورود و خروج آن به قفس به آسانی انجام پذیرد. به علاوه در زیر سینی، باید شبکه سیمی وجود داشته باشد که هنگام تعویض و شست و شوی سینی، مانع فرار پرنده گردد.

اندازه و ابعاد قفس مرغ عشق

به یاد داشته باشید که قفس بایستی به اندازه ای بزرگ باشد که لوازم قفس مرغ عشق نظیر ظروف غذا و آب، نشیمنگاه ها و اسباب بازی های پرنده مثل نردبان مرغ عشق به راحتی در آن جای گیرند. جهت اطمینان از اندازه مناسب قفس، می توانید طول، عرض و ارتفاع آن را اندازه گیری نمایید. چنان چه ذکر شد، اندازه قفس مطلوب برای یک جفت مرغ عشق حداقل ۷۵*۶۰*۱۰۰ سانتی متر مکعب می باشد. در برخی از کتب، ابعاد طول، عرض و ارتفاع قفس در کم ترین حالت برای یک قطعه مرغ عشق، سرجمع ۱۵۲ سانتی متر بیان شده است (طول: ۶۰ سانتی متر، عرض: ۴۶ سانتی متر و ارتفاع: ۴۶ سانتی متر).

جنسیت مرغ عشق در اندازه ی قفس موثر است چنان چه مرغ عشق خریداری شده دارای ذاتی پر جنب و جوش بوده و متعلقات قفس نیز فراوان است، اندازه قفس مرغ عشق بایستی بزرگ تر باشد. توصیه ما به شما، انتخاب بزرگ ترین نوع قفس ممکن می باشد. به یاد داشته باشید که مرغان عشق همانند هواپیماهای کوچک، به جای حرکت عمودی هلیکوپتری، عموما به صورت افقی پرواز می کنند. بدین لحاظ، قفس های مستطیلی شکل و طویل در مقایسه با قفس های مرتفع و باریک، ارجح می شود. قفس های مستطیلی شکل، امکان پرواز افقی پرنده را فراهم می نمایند.

قفس قناری و انواع آن بر اساس سایز و اندازه

شترمرغ وحشی یک پرنده چراکننده انتخاب گر می باشد. انتخاب خوراک به وسیله شترمرغ وحشی در آفریقای جنوبی و انتخاب گیاه توسط آن ها تحت تاثیر فراونی نسبی پوشش گیاهی و تراکم پرنده ها می باشد.

شترمرغ ها گونه های گیاهی  با میزان چربی، فنول، تانن، سدیم و یا اگزالات کلسیم بالا را انتخاب می کنند.

مطالعه بر روی جوجه شترمرغ ها در طبیعت

 در یک مطالعه استارتر جوجه هایی ۱ هفته ای را به صورت آزاد در دشت های بدون درخت (acacia savanna)، مورد مطالعه قرار دادند. انتخاب خوراک در درجه اول به صورت انتخاب بصری بود؛ به این صورت که جوجه ها به سمت شاخ و برگ های سبز روشن جذب می شوند و ظاهرا طعم خوراک در درجه دوم قرار داشت و در نهایت آن ها علف های پهن برگ و علف های تازه را انتخاب می کردند و برگ های علوفه بالغ مصرف نمی شد.

تغذیه طبیعی شترمرغ های بالغ

شترمرغ های بالغ در مناطق مختلف آفریقای جنوبی ۳۹ درصد از مصرف خوراک خود را به شاخه ها (اندام های هوایی گیاه) اختصاص می دهند در حالی که تمام بخش های گیاه، گل ها، برگ ها و میوه ها به ترتیب ۲۵، ۶/۱۶، ۲/۱۲ و ۱/۴ درصد از جیره غذایی آن ها را به خود اختصاص می داد. بر این اساس بیان داشتند که شترمرغ های وحشی از جمله مصرف کنندگان علوفه ای انتخاب گر می باشند زیرا این پرندگان، علوغه و یا درختچه های یک ساله را به چند ساله ترجیح می دهند.

شترمرغ های بالغ و نیمه بالغ تمایل به انتخاب گیاهانی که رشد کمی کرده اند را دارند و به ندرت تمایل به خوردن مواد چوبی شده را از خود نشان می دهند. میانگین پروتئین خام گیاهان انتخاب شده ۱۲ درصد بوده و از مصرف گونه های آب دار با غلطت کلسیم بیش از ۹ درصد اجتناب شد (بر اساس ماده خشک).

با وجود این که گزارش شده است که شترمرغ ها از انواع گونه های جانوری تغذیه می کنند اما شواهدی مبنی بر این که شترمرغ ها همه چیز خوار باشند پیدا نکردند. در تحقیقات تنها مقادیر بسیار کمی از مواد حیوانی از قبیل بخش هایی از حشرات، مدفوع بزکوهی و استخوان های کوچک را در محتویات معده شترمرغ های بالغ وحشی کشتار شده پیدا کردند.

این احتمال وجود دارد که بخش های حیوانی به صورت اجزاء خیلی جزئی بخشی از جیره غذایی شترمرغ ها را شامل شود.

تخم فنچ به دو دلیل ممکن است به جوجه تبدیل نشود:

دلیل اول این که اساساً تخم فنچ بارور نبوده و اصلاً جنینی در آن تشکیل نشده باشد. دلیل دوم این که در فرایند جوجه کشی، جنین موجود در تخم فنچ مرده باشد. برای هر کدام از این دو حالت، علل بسیاری امکان پذیر است.

تخم فنچ نابارور به علل زیر ممکن است تولید شده باشد:

۱. بی تجربگی جنسی در پرنده های جوان ممکن است موجب عدم موفقیت کامل در جفت گیری شده و نهایتاً اسپرم پرنده نر به دستگاه تناسلی پرنده ماده نرسد.
۲. جفت شدن نامناسب فنچ ها نیز می تواند به این امر منجر شود. به عنوان مثال ممکن است در پرورش اختصاصی یک جفت فنچ اشتباهاً دو پرنده ماده انتخاب شده باشند و یا نر و ماده منتخب پرورش دهنده ممکن است با هم سازگار نبوده و عملاً جفت نشوند. همچنین جفت کردن پرنده های خیلی جوان یا خیلی پیر نیز ممکن است علت ناباروری تخم فنچ باشد.

۳. عدم تامین عوامل محیطی موثر در جفت گیری موفق فنچ ها از سوی پرورش دهنده نیز می تواند علت ناباروری تخم فنچ ها باشد. تامین لانه مناسب برای گونه هایی که در لانه جفت گیری می کنند، چوب نشیمن ثابت و فاقد لرزش برای گونه هایی که بر روی چوب نشیمن جفت گیری می کنند، دوره نوردهی مناسب و دارای طیف کامل مورد نیاز چرخه جنسی پرنده ها، تغذیه مناسب فنچ ها و تامین نور، دما و رطوبت در دامنه مطلوب و به دور از استرس از موارد مهمی است که می توانند باعث برطرف کردن این مشکل شوند.

۴. نقص ژنتیکی در پرنده ها مانند ضریب همخونی بالا

۵. نقص فیزیولوژیکی در یکی از پرنده های نر یا ماده مانند عفونت یا تومور در اندام های تناسلی

۶. نقص اندام ها در یکی از پرنده های نر یا ماده مثل لنگش، چاقی و یا فقدان انگشتان پا

۷. جفت کردن به گونه‌ای برخی از فنچ ها، علی رغم جفت شدن و جفت گیری ظاهری به باروری تخم فنچ ها منجر نمی‌شود.

تشخیص بارور بودن تخم فنچ

گاهی اوقات تخم فنچ ممکن است به اشتباه نابارور تشخیص داده شود ولی در واقع تخم فنچ بارور بوده و جنین آن دچار مرگ زود هنگام رویانی شده باشد. درجه حرارت نادرست، تکان خوردن و لرزش لانه، ناهنجاری تخم پرنده و صفات ژنتیکی کشنده از شایع‌ترین علل مرگ زود هنگام جنینی است.

در اکثر موارد، مرگ زود هنگام جنینی با نوربینی تخم فنچ قابل مشاهده نیست و برای تشخیص آن نیاز به مشاهده داخل تخم پرنده توسط دامپزشک خبره یا شخصی آگاه می باشد. مشاهده بلاستودیسک سفید رنگ، بیانگر نابارور بودن تخم و وجود بلاستودرم (صفحه‌ای به شکل سرپوش بر روی ناحیه قطب زرده تخم فنچ که شامل لایه های زاینده اولیه است) بیانگر نوع بارور بودن تخم پرنده و مرگ رویان است. مرگ جنین ممکن است در اواسط دوره جوجه کشی فنچ در دستگاه جوجه کشی نیز رخ دهد که معمولاً به علت کمبود برخی مواد مغذی است. در واقع تخم گذاشته شده توسط یک پرنده ماده دچار کمبود ویتامین ها، در ثلث دوم دوران جوجه کشی، دچار مرگ جنینی می‌شود.

تاثیر تغذیه فنچ بر بارور بودن تخم فنچ:

کمبودهای تغذیه ای جزئی همزمان با تخلیه ذخایر بدنی فنچ های ماده در فصل تولید مثل، به کمبود های بزرگ تبدیل می‌شود. اگرچه عفونت های باکتریایی یا قارچی نیز ممکن است باعث مرگ جنین در مراحل میانی دوره جوجه کشی فنچ گردد اما این مشکل در اغلب موارد مسئول مرگ در اواخر دوره جنینی است. مرگ جنینی در اواخر دوره جوجه کشی نیز ممکن است رخ دهد که عفونت های باکتریایی یا قارچی، دما یا رطوبت نامناسب یا وجود یک اختلال ژنتیکی (عمدتاً حالت غیر طبیعی جنین در زمان تفریخ تخم فنچ) از عمده دلایل آن است.

سلامت فنچ ها، رعایت بهداشت و روش قرنطینه مناسب، تامین لانه، قفس و بستر لانه تمیز، در جلوگیری از ورود عوامل بیماری زا به تخم فنچ از اهمیت زیادی برخوردار است و از آلوده شدن تخم و مرگ جنینی ناشی از آن پیشگیری می کند. علاوه بر این، پرندگان باید در یک منطقه‌ای پرورش یابند که عاری از سموم مونوکسیدکربن، نیکوتین، علف کش ها و حشره کش ها باشد. ارائه برخی از آنتی بیوتیک به پرنده های مولد می تواند منجر به مرگ و میر جنین شود و از این رو در صورت ضرورت درمان فنچ ها با آنتی بیوتیک ها، تاخیر در برنامه تولید مثلی فنچ ها توصیه می‌شود.

در ایران معمولا برای نگهداری گله های مرغ تخمگذار از روز اول تا پایان مرحله بهره برداری از دو روش استفاده می شود.

روش اول که بیشتر در مرغداری های معمولی و کوچک انجام می شود؛ گله در مرحله رشد تا قبل از شروع تخمگذاری بر روی زمین پرورش داده می شود و سپس در مرحله تخمگذاری به قفس منتقل می شود.

روش دوم بیشتر در مرغداری های بزرگ و صنعتی انجام می شود. گله از روز اول تا روز آخر در قفس نگهداری می شود. این روش دارای مزایای بیشتری نسبت به روش اول است و از این رو روش اول به مرور منسوخ شده است. بسته به روش انتخاب شده وسایل مورد نیاز برای نگهداری متفاوت است.

اصولا سالن های مخصوص نگهداری نیمچه و مرغ های تخمگذار در ایران به دو صورت معمولی (باز) و بسته یا ویندولس ساخته می شود و بسته به موقعیت محل، سلیقه و مدیریت به ابعاد و اشکال مختلف ساخته می شود. ولی امروزه بیشتر در مرغداری های ایران از ساختمان های سوله استفاده می شود که اغلب دارای ابعاد استاندارد با عرض ۱۲ – ۱۴ متر و طول ۱۰۰ تا ۱۲۰ متر است.

بر اساس ظرفیت این سالن‌ها وسایل مربوطه تهیه و نصب می گردد. از این سالن ها ممکن است هم برای پرورش جوجه ها و نیمچه ها قبل از تخمگذاری و هم برای مرغ های تخمگذار در قفس استفاده شود.

 امروزه در تمام کشورهای پیشرفته دنیا برای پرورش و نگهداری مرغ های تخمگذار از قفس استفاده می شود. این روش به علت مزایای اقتصادی و بهداشتی که دارد علاوه بر مرغ های تخمگذار برای پرورش جوجه های گوشتی و حتی مادرهای گوشتی و تخمگذار به کار برده می شود به طوری که به مرور در تمام زمینه‌های تولید طیور جانشین روش بستر شده است. در ایران نیز خوشبختانه این روش مورد اقبال تولیدکنندگان تخم مرغ قرار گرفته است به طوری که تقریباً بیش از ۹۰% از مرغ های تخمگذار با این روش نگهداری می‌شوند.

 اصول ساختمانی قفس‌ها

 اصول زیر باید در ساختمان انواع قفس ها رعایت شود:

• جنس مصالحی که به کار می رود باید محکم و در عین حال سبک و قابل ضدعفونی باشد.
• اندازه قفس های انفرادی باید طوری انتخاب شوند که در عین حالی که از نظر جا به صرفه باشد، مرغ نیز راحت باشد. ارتفاع آن به اندازه‌ای باشد که مرغ بتواند به راحتی در آن بایستد و عرض و طول آن هم به اندازه‌ای باشد که مرغ به راحتی بتواند به دور خود بچرخد.
• کف قفس باید از میله های مشبک ساخته شود. چشم های آن باید به اندازه ای باشد که هم مرغ به راحتی روی آن حرکت کند و هم مدفوع به سهولت از بین آن ها گذشته و پایین افتد. به علاوه کف آن باید خیلی محکم باشد که بتواند وزن مرغ را تحمل کند؛ نباید زبر و خشن باشد که باعث شکسته شدن تخم مرغ ها شود؛ شیب کف هم باید مورد توجه قرار گیرد زیرا شیب خیلی زیاد باعث خواهد شد که تخم مرغ به سرعت بغلتد و موجب ترک دار شدن تخم مرغ‌ها گردد و شیب کم باعث کثیف شدن و همچنین شکستن تخم مرغ در زیر پای مرغ خواهد شد.
• در قفس ها، به هر شکلی که ساخته می شوند باید طوری تعبیه شوند که از فرار مرغ ها جلوگیری کنند و باز و بسته کردن آن ها هم آسان باشد تا در موقع واکسیناسیون یا گرفتن مرغ وقت زیادی را نگیرد بدین منظور پهنای در باید به اندازه کافی باشد.
• دانخوری و آبخوری ها باید به نحوی طراحی شده باشند که از ریخت و پاش جلوگیری شود، منوط به این که مرغ بتواند به آسانی از آن ها استفاده کند.

قفس کاسکو محل انزوای طوطی خاکستری است و مکانی است که در آن پرنده می‌تواند استراحت کرده و احساس امنیت کند.

در قفس کاسکو هیچ عملی که سبب شگفت زدگی پرنده شود روی نمی‌دهد. داخل آن غذا و اسباب بازی هایی برای بازی کردن وجود دارد. از او چیزی خواسته نمی شود و نهایتاً قفس پناهگاهی برای پرنده به شمار می رود.

 محیطی که به خوبی طراحی شده باشد، تربیت طوطی خاکستری دارای اعتماد به نفس و خوش رفتار را تسهیل می کند. یک قفس کاسکو با ایمنی بالا، مکان امنی است که باعث سازگاری موفقیت آمیز پرنده می شود.

ولی محیط امن از لحاظ فیزیکی، فقط بخشی از یک محیط مناسب می‌باشد. عناصر و شرایط محیطی گوناگونی که مربوط به رفتار و اجتماع هستند می بایست هنگام تربیت کاسکو مدنظر قرار گیرند.

قفس کاسکو

برترین طوطی ها، لیاقت بهترین وسایل و تجهیزات را دارند و قفس کاسکو یکی از این اجزاء خیلی مهم است. پیشرفت های جدید در طراحی قفس ، باعث گردیده تا محیط قابل قبولی برای پرنده در داخل قفس ایجاد گردد. قفس کاسکو امروزه اغلب دارای پوشش های خوب که بعضاً از جنس فولاد ضد زنگ هستند ساخته می شوند. کف برخی از آن ها دارای نوارهای کاغذی است که باعث می‌شود کف قفس به راحتی تمیز گردد. برخی از این نوع قفس ها دارای پایه ی چرخ دار می باشند که این امر باعث سهولت جابجایی قفس کاسکو می گردد و نیز اغلب آن ها دارای سه یا تعداد بیشتری ظرف آب و غذا هستند.

یک کاسکو اگر تحت نظارت و مراقبت قرار نگیرد، سرگردان خواهد شد. او ممکن است تصمیم بگیرد که سیم برق را بجود، یک گیاه سمی را بخورد یا این که به درون توالت بیفتد. نمی‌توان انتظار داشت که پرنده درون محیطی که برای انسان فراهم گردیده است تصمیمات عاقلانه اتخاذ کند. وجود قفس به منظور ایجاد امنیت فیزیکی و روانی برای پرنده ضروری است.

قفس جوجه کاسکو

اگر اولین قفس جوجه به درستی انتخاب نگردد، جوجه کاسکو رفتارهای نامناسبی از خود نشان خواهد داد. اولین قفس کاسکو باید کوچک و ایمن باشد. جوجه خاکستری در قفس خیلی بزرگ، احتمال دارد به کف قفس افتاده و آسیب ببیند.

یک پرنده ی خیلی جوان ممکن است از خود تمایل نشان دهد که مجدداً با دست تغذیه شود یا احتمال دارد شروع به جویدن پر‌ها نموده و رفتارهای ناشی از ترس را در خود تقویت کند. این رفتارها نشانگر این هستند که پرنده در قفس خود احساس امنیت نمی کند.

قفسی که در دیواره های خود دارای میله‌های افقی کمی باشد، برای پرنده ی جوانی که هنوز در ایجاد توازن برای بالا رفتن مشکل دارد، مناسب نخواهد بود. جوجه کاسکو ها اغلب در مکان های کوچک و بسته احساس امنیت می‌کنند. یک قفس بزرگ، امنیتی را که یک پرنده ی جوان نیاز دارد، فراهم نمی‌کند.

قفس مناسب برای یک جوجه طوطی خاکستری، دارای ابعادی در حدود ۷۱*۵۱*۵۱ سانتی متر است که فواصل بین میله های آن در حدود ۱۹ میلی متر باشد. قفسی که ارتفاع آن کم تر از ۴۶ سانتی متر باشد، بعضا باعث ایجاد حس اسارت در پرنده شده و احساس ایمنی را به او القا نخواهد کرد؛ زیرا در این حالت، پرنده نمی‌تواند درون قفس فعالیت لازم را به راحتی انجام دهد. به منظور ایجاد حس امنیت در یک پرنده ی خجالتی، باید بالای قفس کاسکو با استفاده از یک حوله ی خاکستری که از دیواره های اطراف حدود ۱۰ الی ۱۳ سانتی متر به پایین افتاده باشد، پوشش داده شود. بهتر است این کار زمانی که پرنده درون قفس نیست انجام گردد.

اگر شما هم اکنون یک قفس بزرگ برای طوطی جدید خود خریده اید بهتر است جهت امنیت و راحتی پرنده تعداد میله‌های افقی آن را افزایش دهید. پس از گذشت مدت زمان کافی، یعنی هنگامی که پرنده ی جوان شروع به کسب اعتماد به نفس و استقلال می کند، می توانید تعداد میله ها را کاهش دهید. اگر افزودن میله های جدید مشکل یا غیر ممکن است، در این صورت برخی پرندگان از وجود یک نشیمنگاه که در کف قفس کاسکو قرار داده شده باشد و آن ها را اندکی از کف قفس بالاتر نگه داشته و در گوشه ی قفس قرار گرفته باشد احساس رضایت می کنند که این خود باعث افزایش اعتماد به نفس در آن ها می گردد.

قفس دائمی کاسکو

هنگامی که طوطی خاکستری یک ساله می شود، اعتماد به نفس کافی برای انتقال به قفس دائمی را به دست می آورد. البته قفسی که فقط برای استراحت و خواب در طول شب به کار می‌رود، لزوما نباید بزرگ باشد. در صورتی که بیشتر اوقات پرنده مجبور باشد در طول روز تنها بماند و یا این که صاحب پرنده به مسافرت می رود و پرنده مجبور می گردد مدت زمان طولانی را در قفس بگذراند، قطعاً قفس کاسکوبزرگتری مورد نیاز خواهد بود، لذا قفس با ضلع جانبی ۶۱ سانتی متر، ضلع جلوی ۹۱ سانتی متر و ارتفاع ۱۲۲ سانتی متر که اگر ارتفاع پایه های آن را ۳۰ سانتی متر محاسبه کنیم، سقف آن در حدود ۱۵۲ سانتی متر بالاتر از سطح زمین قرار گیرد، احتمالاً بهترین انتخاب به شمار می‌رود. این فضا برای کاسکو های دم قرمز و تایمنه مناسب بوده و در آن احساس امنیت و شادی می‌کنند.

به هر حال این نیازهای عاطفی پرنده است که اندازه ی مناسب قفس را تعیین می‌کند. برخی کاسکوها، در قفس هایی که بزرگ باشد، احساس راحتی و امنیت نمی‌کنند. درصد کمی از کاسکوها نیز در قفس های کوچک، حالت از جمع گریزی پیدا می‌کنند. در هر صورت می بایست در نظر داشت، قفسی که برای یک طوطی خاکستری مناسب به نظر می‌رسد، ممکن است برای پرنده ی دیگر سبب بروز رفتارهای عصبی گردد.

قابلیت استفاده ی قفس، فاکتور دیگری است که در تعیین نوع آن، موثر است. قفسی که دارای میله های جانبی افقی باشد، پرندگانی را که در بالا رفتن بسیار چالاک هستند تشویق می‌کند که مرتبا از دیواره ها بالا و پایین بروند. در حالی که اگر آن ها واقعاً بخواهند می‌توانند از میله های عمودی نیز بالا و پایین بروند ولی به منظور انجام این عمل به محرک قوی نیاز دارند. بدون میله های افقی، آن ها کمتر از دیواره ها بالا و پایین خواهند رفت و اغلب اوقات بر روی نشیمنگاه ها عقب و جلو رفته و خود را سرگرم خواهند نمود. حداقل دو طرف قفس یعنی جلو و عقب یا پهلوها، باید دارای میله‌های افقی باشند. قفسی که میله‌های افقی اندکی داشته باشد، سبب بی تحرکی پرنده یا کاهش کنجکاوی در او خواهد شد. از قفس های مدور یا استوانه ای شکل استفاده نکنید؛ زیرا طوطی های خاکستری خجالتی اغلب در گوشه ها احساس امنیت می کنند.

ویژگی های مهم قفس کاسکو

استفاده از در بزرگ باعث می شود که پرنده هنگام ورود و خروج، رفتارهای ناشی از ترس از خود بروز ندهد. پرنده هنگامی که می‌خواهد از در عبور کند، باید قادر باشد که به راحتی روی دست بنشیند و مجبور نباشد سر خود را خم کند. استفاده از در بزرگ این امکان را فراهم می‌آورد که پرنده از بیرون آمدن و بازگشتن به داخل قفس بر روی دست، اکراه نداشته باشد. از طرفی در صورت قدم برداشتن، پرنده این عمل را راحت تر انجام خواهد داد.

برای انتخاب قفس کاسکو (قفس مناسب) موارد زیر را در نظر بگیرید:

 موادی که در ساخت قفس استفاده شده است.

 ساختار یا طراحی قفس

 کیفیت قفس

 مناسب بودن جهت نصب نشیمنگاه و سایر تجهیزات

 آسان بودن تمیزکاری و نظافت داخل قفس

 نوع مواد:

بهتر است قفس کاسکو از فلز ضد زنگ ساخته شود. مواد قابل قبول برای این کار عبارتند از: استیل، برنج یا کروم و سیم های آبکاری شده که براق نباشد. قفس هایی که دارای پوشش های پودری باشند، می‌توانند در مقابل ضربات منقار پرنده مقاومت نموده و بسیار ایمن هستند. یک قفس چوبی، صرف نظر از این که چه نوع چوبی در ساخت آن به کار رفته باشد، در نهایت توسط پرنده به صورت خورده چوب در خواهد آمد.

پوشش ها و میله های آبکاری شده ی براق که دارای فلز روی باشند، سمی بوده و نباید در ساخت قفس کاسکو استفاده گردند. در صورت استفاده از میله های آبکاری شده می‌توان آن ها را با پاک کردن سطح شان با استفاده از شوینده ها و یا سرکه ایمن نمود. درصورتی که میله های قفس رنگ شده باشند منقار قوی طوطی های خاکستری به راحتی قادر است که رنگ را از روی میله ها جدا کند.

 میله ها:

فاصله ی بین میله های قفس کاسکو می بایست به حدی باشد که پرنده نتواند سر خود را از بین میله ها خارج کند و از سوی دیگر فواصل بین میله ها نباید به اندازه ای کوچک باشد که چنگال پرنده بین آن ها گیر کند. باید از به کار بردن میله ها یا سیم های تزیینی خودداری نمود. پاهای اغلب پرندگان به این میله هایی که به شکل v قرار گرفته اند، مانند نقاطی که میله ها در سقف قفس های گنبدی به هم می رسند، منجر به آسیب دیدگی پای پرنده می شوند. از طرفی قفس های مدور باعث ایجاد ترس در پرنده می گردند. هنگامی که دیواره ی عقبی قفس کاسکو در مجاورت دیوار قرار می گیرد، کاسکو ها احساس امنیت بیشتری می کنند. اغلب طوطی های خاکستری، اهمیت قابل توجهی به گوشه ها می دهند.

ضخامت میله های قفس کاسکو می بایست به حدی باشد که پرنده نتواند آن را خم کند. نقاطی که میله ها به یکدیگر متصل می شوند، باید صاف و فاقد لبه های تیز باشد. از سوی دیگر پرنده نباید امکان جدا کردن قطعات قفس را از یکدیگر داشته باشد. سطح میله ها نباید پوسته پوسته شوند. در نظر داشته باشید که پرنده می بایست مدت طولانی درون این قفس زندگی کند.

 نشیمنگاه ها:

ممکن است نشیمنگاه هایی که همراه با قفس کاسکو ارائه می شوند، برای کاسکو های دم قرمز یا تایمنه مناسب نباشند. بیشتر از قفس های بزرگ دارای نشیمنگاه هایی از جنس چوب سخت هستند به اندازه ی آن ها برای پرنده های بزرگ مانند طوطی کاکلی (کاکاتو) و ماکائو (طوطی دم بلند آمریکای جنوبی) مناسب می باشند. اغلب اوقات این نشیمنگاه ها برای طوطی های خاکستری بزرگ هستند.

نشیمنگاه هایی که با دست نگه داشته می شوند و نیز آن هایی که ثابت هستند، باید در انواع مختلف و با اندازه ی مناسب ساخته شوند، به نحوی که پرنده بتواند به راحتی بر روی آن ها بنشیند. برای این که پرنده قادر باشد نشیمنگاه را با پاهای خود محکم بگیرد، دو انگشت بلند پرنده که در جهت مخالف یکدیگر قرار دارند، می بایست اندکی بیشتر از نصف محیط نشیمنگاه را پوشش دهند. شاخه های نرم درختان، مانند چوب درخت تبریزی، تا وقتی که پوست آن ها سالم باشد، مناسب هستند. چوب درختان میوه مانند آلو و مرکبات نیز به منظور استفاده به عنوان نشیمنگاه، عالی هستند. از موادی که بسیار سخت، صاف یا زبر باشند، استفاده نکنید. نشیمنگاه هایی از جنس پلاستیک و pvc اصلا مناسب نیستند. پاهای طوطی خاکستری به منظور ایستادن بر روی شاخه هایی که پوست گیاهی بر روی آن ها وجود دارد، سازگار شده اند. پوست کف پاهای آن ها می بایست با بافت پوست شاخه در تماس باشد تا پرنده بتواند خود را در موقعیت مناسبی حفظ کند. نشیمنگاه های نامناسب باعث می شوند که لکه های ناشی از ساییدگی و یا نرم شدگی در کف پاهای پرنده ایجاد گردد. این لکه ها ممکن است دردناک شده و مشکلات جدی را برای پرنده به وجود آورند. نشیمنگاه هایی که از شاخه های درختان ساخته می شوند چندان گران نبوده و برای سلامتی پرنده نیز مناسب تر هستند. بهتر است که چند عدد از آن ها را تهیه کرده و با آب و صابون شستشو داده و در مقابل آفتاب قرار دهید تا خشک گردند.

کاسکو ها علاقه دارند که اوقات زیادی را روی سقف قفس گذرانده و به شدت بال بزنند. سقف قفس کاسکو باید به خوبی با این فعالیت سازگاری داشته و دقت کنید نشیمنگاهی که در بالای قفس قرار می‌دهید ایمنی لازم را برای پرنده داشته باشد.

در میان انواع نژادهای شترمرغ رایج در دنیا مثل شترمرغ استرالیایی (امو) ، شترمرغ گردن سیاه ، شترمرغ بومی نیوزلند (کیوی)، شترمرغ آمریکایی (ریه)، شترمرغ بومی آفریقا بزرگترین گونه شترمرغ می باشد.

نژادهای شترمرغ

 شترمرغ گونه های مختلفی دارد که انواع آن عبارتند از:

• شتر مرغ بومی آفریقا
• شتر مرغ بومی استرالیا (امو و کیساوری)
• شتر مرغ بومی نیوزلند (کیوی)
• شتر مرغ بومی آمریکای جنوبی (ریه)

 شتر مرغ بومی آفریقا

 بزرگترین گونه شتر مرغ، شتر مرغ آفریقایی است که انواع گونه های آن به گردن آبی، گردن قرمز و گردن سیاه معروف هستند. از این گونه ها عمدتاً به منظور تولید پر، پوست و گوشت استفاده می شود. گونه کوچک تر این پرنده که به امو معروف است، مخصوص مناطق استرالیا بوده و چربی زیر پوست آن دارای ارزش اقتصادی می باشد. گونه های بومی و یا شتر مرغ مناطق آمریکای جنوبی کوچک تر از سایر گونه ها است و دارای انگشت می باشند. زیستگاه این پرندگان در آمریکای لاتین بوده و تولید آن به صورت صنعتی هنوز توسعه قابل ملاحظه نیافته است. پرورش شترمرغ گونه آفریقایی به دلیل وزن زیاد، کیفیت مناسب پوست و توان بالای مقاومت در برابر خشکسالی و شرایط سخت و سازگاری با شرایط محیطی مورد توجه قرار گرفته است. میانگین سن شترمرغ ۵۰ سال بوده و می تواند تا سن ۷۵ سال عمر نماید. وزن شترمرغ نر ۱۳۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم و وزن ماده آن ۱۰۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم می باشد. باید توجه داشت که نوع نژاد در وزن شترمرغ اثر قابل ملاحظه‌ای دارد. قد پرنده از سطح زمین تا تاج آن دو تا دو و نیم متر است.

 رنگ پر پرنده های نر، سیاه با بال های خارجی سفید بوده و دم آن آراسته می باشد. پرنده ماده معمولاً کوچک تر و دارای پرهای قهوه ای روشن است و قبل از رسیدن به سن بلوغ چندین بار پر ریزی دارد. تولید مثل در شتر مرغ از ۳۰ ماهگی آغاز و بیست سال ادامه می یابد. معمولاً خانواده این پرنده از یک ماده و نر تشکیل می شود. متوسط تعداد تخم گذاری در هر دوره ۴۰ عدد است و دوره خواب روی تخم ۴۲ روز به طول می انجامد. شترمرغ ماده ممکن است خوابیدن روی تخم را از دو سالگی شروع کند اما این حالت طبیعی نیست و سن مناسب برای آن ۴ تا ۵ سالگی است. توانایی تولید در شترمرغ بسیار متغیر است و این امر بستگی به مدیریت مزرعه و تغذیه دارد.

 زندگی و توان مقاومت جوجه تا حدود زیادی بستگی به شیوه های مدیریت دارد و تلفات جوجه ها حدود ۴۰ درصد است. بر اساس آمارهای موجود به طور متوسط از هر شترمرغ ماده در سال ۲۰ جوجه تولید می شود. از نقطه نظر کیفیت پوست، شترمرغ سیاه آفریقایی بالاترین کیفیت پوست را داراست. هم چنین بیشترین مقدار روغن برای تولید محلول ها و پمادهای پوستی را همین نوع شترمرغ از آن خود کرده است. از پوست یک شتر مرغ سیاه آفریقایی ۱۴ فوت مربع چرم به دست می آید که از آن می توان سه جفت چکمه با قیمت تقریبی ۸۰۰ دلار برای هر جفت تهیه نمود. از یک شترمرغ گردن سیاه آفریقایی ۲۵۰ پوندی (حدود ۱۱۲ کیلوگرم) می توان ۵۸ کیلوگرم گوشت قرمز به دست آورد.

گونه های مختلف شتر مرغ آفریقایی

 آفریقای شمالی (گردن قرمز)

 این گونه دارای گردن قرمز و تکه های شاخی بدون مو روی سر و پرهای مجعد و باقوام می باشند. تخم آن ها بزرگتر و صاف تر از گونه های آفریقای جنوبی است. این نژاد دارای تولید گوشت بیشتر، بلوغ دیرتر و تخم گذاری کمتر می باشد.

 آفریقای شرقی (گردن آبی)

 اندکی بزرگتر از انواع آفریقای جنوبی هستند و دارای گردن متمایل به آبی می باشند. محل زندگی آن ها به طور عمده کشور تانزانیا است، اما امروزه سایر کشورها نیز به پرورش این گونه شترمرغ می‌پردازند.

سومالیایی (گردن سیاه)

 این گونه کوچکتر از انواع آفریقای جنوبی هستند و دارای یک تکه مشخص شاخی بر روی پوست بوده و رنگ بدن آن خاکستری می باشد. حیوانی ساکت و آرام است اما در تولید جوجه ضعیف و دارای جثه کوچک می‌باشد.

 سایر گونه های شتر مرغ

امو (شترمرغ استرالیایی)

امو بومی مناطق استرالیا است و از جمله پرندگان سینه پهن است. محصولات استحصال شده از آن دارای کیفیت متفاوت می باشد که در نتیجه به کارگیری محصولات تولید شده نیز متفاوت می باشد. تولید و پرورش اما با حدود یک قرن تاخیر بعد از دیگر انواع شترمرغ و از سال ۱۹۸۰ میلادی آغاز و پرورش آن در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفت.

محصولات به دست آمده از امو شامل روغن، تخم و چرم می باشد. روغن استحصال شده از این پرنده حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ است. در سال های آغازین پرورش این پرنده، روغن امو به عنوان محصول اصلی در بازار مورد توجه قرار گرفت. گوشت امو سرشار از پروتئین، آهن و دارای میزان بسیار کمی کلسترول است. استفاده از روغن امو در صنعت دارویی به ویژه درمان بیماری های پوستی، تنظیم کلسترول، در تولید کپسول برای بیماران مبتلا به آماس، ورم مفصل و کاهش درد، جلوگیری از سوختگی ها و تهیه مواد آرایشی مورد استفاده قرار می گیرد، اما تقاضا برای روغن این پرنده در سال‌های اخیر کاهش یافته است.

 اگرچه هنوز آمار دقیقی از جمعیت امو در جهان وجود ندارد اما مناطق مختلفی از جهان مانند استرالیا، آمریکا، چین، نیوزلند، کانادا و چند کشور اروپایی مانند هلند و بلغارستان به پرورش امو اشتغال دارند. پرورش امو عمدتاً به منظور تجارت روغن و پوست صورت می گیرد و کشورهای آمریکا و استرالیا به عنوان مهم ترین بازار گوشت و روغن و کانادا به عنوان بازار عمده چرم و پر این پرنده است. در سال‌های اخیر به جهت کاهش تقاضا برای روغن و چرم این پرنده، روند توسعه مزارع آن رو به کاهش نهاده و باعث عدم رونق این صنعت در دهه اخیر شده است.

کیوی، کیساوری و ریه

کیوی و کیساوری

شتر مرغ کیوی، بومی کشور نیوزلند است و شتر مرغ کیساوری بومی استرالیا بوده و بیشتر شبیه امو می باشد و محصولات آن نیز در ردیف محصولات امو طبقه بندی می شود اما وزن بدن و لاشه این پرنده نسبت به امو پایین تر است. به همین جهت کمتر مورد توجه قرار گرفته اند.

شترمرغ ریه

شترمرغ ریه، بومی مناطق آمریکای جنوبی بوده و وزن بدن و لاشه آن نیز از امو پایین تر است. ریه بر خلاف امو دارای پنجه شبیه پرندگان است. با توجه به زیستگاه ریه در آمریکای جنوبی و تشابه زیاد آن به امو، بیشتر فرآورده ای ریه از جمله پوست آن به جای امو مورد مبادله قرار می گیرد.

اولین مزرعه تولید شترمرغ در سال ۱۸۳۸ میلادی در آفریقای جنوبی احداث گردید. پرورش این پرنده به صورت تجاری در سال ۱۸۶۰ میلادی و به منظور تولید پر آغاز شد. از آن زمان به بعد مزارع پرورش شترمرغ در سایر کشورها به ویژه در مصر، استرالیا، نیوزلند، آمریکا و آرژانتین توسعه یافت.

در سال ۱۹۱۳ میلادی تعداد کل شترمرغ ها به یک میلیون قطعه افزایش یافت اما همزمان با آغاز جنگ جهانی اول و دوم، بازار پر شترمرغ کم رونق و تولید آن غیر اقتصادی شد. همچنین تعداد مزارع به طور معنی داری کاهش یافت. اما صنعت پرورش شترمرغ در مقیاس کوچک تر در آفریقای جنوبی به حیات خود ادامه داد.

در دهه ۱۹۷۰ میلادی با افزایش اقبال عمومی برای گوشت، پوست و تخم شترمرغ این صنعت شروع به رشد نمود. در سال ۱۹۸۶ میلادی قبل از آغاز تحریم‌های اقتصادی علیه آفریقای جنوبی، این کشور حدود ۹۰ هزار جلد پوست شترمرغ به ایالات متحده آمریکا صادر نمود. این امر باعث شد که پرورش شترمرغ به عنوان یک فعالیت اقتصادی جذاب مطرح شود و زمینه صادرات تعدادی شترمرغ در آمریکا و اروپا فراهم شد و در برخی از کشورهای اروپایی و آمریکا، تعدادی مزارع پرورش شترمرغ احداث گردید.

در حال حاضر صنعت شترمرغ در اروپا و آمریکا تا حدود زیادی در مرحله اصلاح نژاد قرار دارد و کمتر به مسائل تجاری آن توجه می شود. تعدادی از جوجه شترمرغ های تولیدی توسط مراکز تحقیقاتی که در محیط مصنوعی و در دستگاه جوجه کشی تولید شده است به زارعین، کشاورزان و مرتع دارانی که قصد ورود به این صنعت را دارند، فروخته می‌شود.

کشورهای پرورش دهنده شترمرغ

بر اساس آمارهای موجود حدود ۲۵ کشور در زمینه تولید و پرورش شترمرغ فعال می باشند که از لحاظ وضعیت تولید به پنج گروه تقسیم می شوند و هر گروه جایگاه ویژه‌ای در این تقسیم بندی دارد. با توجه به وضعیت تولید شترمرغ در کشور به نظر می‌رسد ایران در گروه چهار جدول ذیل قرار می گیرد.

گروه ۱: به کشورهای دیرپا در این صنعت معروفند و منظور کشورهایی هستند که از سابقه بیشتری در این صنعت برخوردارند.

گروه ۲: به پیشگامان جدید معروف می‌باشند. کشورهایی را شامل می گردند که سرمایه گذاری بالایی را در این صنعت به عمل آورده اما هنوز به سود نرسیده و وارد مرحله تولید و توسعه بازار خود نشده‌اند.

گروه ۳: به کشور های تثبیتی معروف می باشند و کشورهایی هستند که به تازگی صنعت خود را بنیان نهاده و تصویب کرده اند، اما هنوز وارد مرحله تولید نشده اند.

گروه ۴: آن دسته کشورهایی را شامل می‌گردد که با عنوان گروه آغازگر مرحله تولید شناخته می‌شوند و در نقطه تولید قرار داشته و چنانچه بازار خرید و فروش توسعه پیدا نکند، بسیاری از آن ها با شکست مواجه خواهند شد.

گروه ۵: که به آن ها گروه پرورش دهندگان اطلاق می‌گردد. پرندگانی که مورد قبول گروه دو و سه نیستند را خریداری نموده و با تلاش در جهت پرورش مناسب آن ها، پرنده های خریداری شده را مهیای فروش در بازار می سازند.

جوجه کشی کبک با جمع آوری و یا تهیه تخم نطفه دار کبک آغاز شده و پس از نگهداری در شرایط خاص و ضدعفونی کردن تخم کبک ها را در دستگاه جوجه کشی قرار می دهیم.

دمای نگهداری وانبار تخم های نطفه دار کبک قبل از جوجه کشی ۱۷- ۱۲درجه سانتی گراد و رطوبت ۶۵-۵۵ درصد می باشد.

مدت نگهداری در این شرایط حداکثر ۱۲روز است ولی اگر دما بین ۲۵-۲۰ درجه باشد نباید انبار کردن تخم بیشتر از۷ روز به طول بکشد. این مقدار در جوجه کشی مرغ حداکثر ۱۰ روز می باشد.

به طور کلی در دمای بالای ۲۶ درجه سانتی گراد نطفه شروع به رشد می کند و دمای زیر صفر درجه سانتی گراد به نطفه آسیب جدی می زند.

طول دوره جوجه کشی کبک ۲۴روز است .پس ازقرار دادن تخم کبک در دستگاه جوجه کشی دما ورطوبت تنظیم می گردد که دما ۳۷.۵ و رطوبت۶۰- ۵۵ درصد می باشد .

دستگاه جوجه کشی کبک حداقل باید ۳ بار در روز تخم ها را بچرخاند ولیکن چرخش می تواند تا ۲۴ مرتبه در روز هم اتفاق بیافتد.  در روز۲۱ جوجه کشی کبک تخم ها به هچر منتقل می شوند و چرخش راک ها متوقف می گردد .

دمای جوجه کشی کبک در هچر۳۷-۳۶/۵درجه سانتی گراد و رطوبت جوجه کشی کبک۸۰ -۷۵ درصد می باشد واگر رطوبت هچر به میزان کافی نباشد موجب خشک شدن پوسته داخل تخم شده وجوجه کبک ها به سختی می توانند پوسته داخلی وخارجی را شکسته و از تخم خارج می شوند،و یا گاها خروج ناموفق دارند.

به منظور حذف تخم های جنین مرده و بدون نطفه عمل کندلینگ یا نوربینی تخم کبک صورت می گیرد که این روش در دومرحله یکبار روز۸ جوجه کشی کبک  بار دوم پس از انتقال تخمها از ستر به هچر صورت می گیرد . در جوجه کشی بلدرچین به علت نقوش روی پوسته اکثر تخم بلدرچین ها امکان نوربینی وجود ندارد.

جوجه کشی کبک ۲۴ روز به ظول می انجامد تخم کبک ها روز ۲۴ به جوجه تبدیل می شوند ولی بعضی جوجه ها در روز۲۳و یا ۲۵ هچ  (متولد) می شوند .

کل زمان هچ ۱۲-۲۴ ساعت طول می کشد که در صورت تجاوز از۲۴ ساعت باید تخم ها را مورد بررسی قرار داد وعلت  عدم هچ را جویا شد .

از عوامل تاثیرگذار بر طولانی شدن دوره جوجه کشی کبک به بیش از ۲۴ روز :

الف : بیش از حد معمول بزرگ بودن تخم کبک

ب : دمای دستگاه جوجه کشی در ستر و هچر پایین باشد.

ج : دوره ذخیره تخم ها پیش از جوجه کشی کبک طولانی شده باشد.

د : گله مولد کبک پیر باشد.

و دقیقا برعکس موارد بالا می تواند طول دوره را به ۲۳ روز حتی کاهش دهد. دقت کنید کیفیت جوجه در دو حالت ایده آل پرورش کبک نیست.

هنگامی که جوجه ها از تخم بیرون می آیند باید تا ۱۲ ساعت در دستگاه مانده تا خشک شوند و به این منظور باید تهویه افزایش یابد .

تخم هایی که قبل از دوران جوجه کشی کبک مدت زیادتری نگهداری شده اند احتمالا نسبت به تخم های تازه قابلیت جوجه درآوری پایین تر خواهند داشت. دقت کنید تخم هایی که از زمان تخمگذاری کبک هنوز ۲۴ ساعت کامل را نگذرانده اند به علت اینکه ph آلبومین تخم کبک بالا بوده و کیسه هوایی به اندازه کافی رشد نکرده اند مناسب جوجه کشی نیستند.

ارزیابی جوجه کشی کبک

برای بررسی ارزیابی دو پارامتر درصد جوجه درآوری و کیفیت جوجه کبک در دوره پرورش کبک سنجیده می شود.

درصد جوجه دهی :

در صورتی که مدیریت نگهداری گله مولد و اصول نگهداری تخم قبل از جوجه کشی کبک مناسب تر باشد درصد زنده ماندن نطفه و نطفه داری روند فزونی می گیرد. همچنین اگر اپراتور کار با دستگاه جوجه کشی به دقت بر روند کار جوجه کشی تسلط داشته باشد و کیفیت دستگاه جوجه کشی کبک مناسب باشد تعداد زیادی از این تخم ها به جوجه کبک تبدیل خواهند شد. و پس از اتمام جوجه کشی عملیات درصد گیری آغاز می شود.

برای بدست آوردن درصد جوجه خارج شده از دستگاه باید توجه داشته باشید تا این درصد بر تعداد تخم اعم از بی نطفه و خراب می تواند محاسبه شود و بر نسبت تعداد خروج جوجه ها از تخم های سالم و نطفه دار هم می تواند محاسبه شود. آن درصدی مهم است که بر نسبت تعداد تخم نطفه دار حساب شده باشند.

برای این کار لازم است تا تخم های جوجه نشده را شکانده و علت جوجه نشدن را بررسی کرد و سپس تخم هایی که جوجه اصلا تشکیل نشده را از تعداد کل کسر کرد و سپس درصد جوجه های بدنیا آمده را محاسبه کرد.

کیفیت جوجه در طول دوره پرورش کبک

کیفیت جیره کبک مولد و همچنین شرایط دستگاه جوجه کشی در کیفیت جوجه های تولیدی بعد از تولد و تلفات آن در طی دوره پرورش نقش مهمی دارد. چنانچه در فرمول غذایی جوجه ها مواد معدنی و ویتامینی کافی در روزهای اول پس از تولد وجود نداشته باشد در روزهای اول پس از تولد جوجه کبک ها تلفات زیادی خواهند داشت. همچنین شرایط دما و رطوبت دستگاه در وزن جوجه و سرزندگی آن نقش مهمی دارد.

کبک هایی که در قفس کبک مولد یا تخمگذار استاندارد نگهداری می شوند شانس موفقیت بیشتری در جفت گیری و نطفه دارشدن تخم کبک ها دارند . همچنین نگهداری کبک ها در قفس آلوده شدن تخم ها را به کود کبک کاهش می دهد.

جوجه کشی مرغ egg incubation در بین مردم بیشترین سهم از جوجه کشی ماکیان را به خود در دنیا اختصاص داده است . هرچند اصول کلی جوجه کشی پرندگان یکی می باشد اما در جوجه کشی هر پرنده رعایت نکاتی خاص موجب افزایش راندمان جوجه کشی و بالا رفتن درصد هچ ( جوجه درآوری  hatchability ) خواهد شد .

این روزها با ساخت دستگاه جوجه کشی اتوماتیک و مطمئن ، کار جوجه کشی مرغ به یکی از لذت  بخش ترین کارها تبدیل شده است ؛ و جوجه کشی مرغ یکی از کارهایی است که با سرمایه گذاری و کار کم می تواند بازدهی خوبی داشته باشد . به شرطی که تخم نطفه دار مناسب و دستگاه مناسب تهیه کنیم و اصول جوجه کشی مرغ و کار با دستگاه جوجه کشی را عمل کنیم .

هرچند فرایند جوجه کشی مرغ دارای نکات ظریف و دقیقی است اما در این مقاله سعی کردیم تمام نکات فنی و دقیق علمی را با زبانی ساده و قابل فهم برای همه کسانی که با دستگاه جوجه کشی کار می کنند ، چه از دستگاه جوجه کشی خانگی تا دستگاه جوجه کشی صنعتی بیان کنیم . نگارش این مقاله در عین سادگی حاوی مطالب مهم جوجه کشی مرغ می باشد .

تمام مطالب اجرایی این مقاله قبلاً توسط ما یا همکاران مان اجرا و نتیجه آن ارزیابی شده است . بنابراین باخیال راحت از مطالب استفاده کنید و در شرایط خودتان بررسی کنید . اگر نتیجه مناسبی نگرفتید حتماً با ما تماس بگیرید تا شرایط شما را بررسی کنیم و درحد توان راهکارهایی برای بهبود شرایط کاری شما ارائه کنیم . تا موفقیت بیشتری داشته باشید .

تمرکز ما در نوشتن این مقاله بیشتر بر روی روش استفاده از دستگاه های جوجه کشی خانگی ، کوچک و متوسط بوده است چون حداقل هر سال هزاران نفر به این نوع کاربران اضافه می شود ولی هیچ راهنمای کاربردی برای آموزش این افراد ارائه نمی شود و هر ساله هزاران ساعت از وقت و هزینه این علاقه مندان صرف کسب تجربه می شود .

چهار شرط اساسی و حیاتی جوجه کشی مرغ

فرایند تبدیل تخم به جوجه دارای پیچیدگی بسیار زیادی است . نکته جالب این است که برای تبدیل تخم نطفه دار سالم به جوجه فقط چهار شرط اساسی و ساده باید فراهم شوند که عبارت اند از : دما ،رطوبت ، هوا و چرخش تخم .

کل فرایند و پیشرفت فناوری جوجه کشی برای فراهم کردن همین چهار شرط ظاهراً ساده است ؛ اما کار جوجه کشی مرغ و دستگاه جوجه کشی به این سادگی ها هم نیست !

یادمان باشد

  یک تخم نطفه دار سالم  + ۴ شرط لازم جوجه کشی = جوجه

جدول دما و رطوبت دستگاه جوجه کشی مرغ

 دستگاه جوجه کشی :

دستگاه جوجه کشی یا انکوباتور egg incubator ماشینی است که ۴ شرط لازم جوجه کشی را با دقت بالا برای یک دوره جوجه کشی کامل فراهم می نماید و قابلیت تبدیل تخم های بارور fertile را به جوجه ایجاد می کند . انتخاب دستگاه جوجه کشی مناسب برای جوجه کشی مرغ امروزه کمی دشوار شده است . در بازار ایران انواع مختلفی از دستگاه های جوجه کشی است و مبنای ظرفیت دستگاه معمولاً بر اساس گنجایش تعداد تخم مرغ در هر دوره جوجه کشی در نظر گرفته می شود .

سیستم کنترل دستگاه جوجه کشی

سیستم کنترل ها دستگاه های جوجه کشی امروزی را کاملاً اتوماتیک کرده و تمام فرایند کنترل شرایط محیطی به صورت دیجیتالی و به صورت دقیق کنترل می شوند . شاید فقط چیدن تخم در شانه ها و انتقال به سبدها و تخلیه جوجه ها نیاز به کار دستی دارند و بقیه موارد به صورت خودکار انجام می شوند .

در سیستم کنترل مرکزی دستگاه ، دما ، رطوبت ، تهویه و چرخش تخم به صورت خودکار و دقیق کنترل می شود .

در سیستم های هوشمند تمامی عملکرد دستگاه را با سامانه جی اس ام جوجه کشی بر روی موبایل خود کنترل می کنید و از هرجای دنیا تنظیمات را تغییر می دهید حتی در شرایط بحرانی اخطار های لازم را برای شما از طریق تماس تلفنی و یا پیامک ارسال می کند . برای نمونه جی اس ام اینکو gsm-incu  تولید شرکت دماوند سال هاست که با اپلیکیشین جوجه کشی یا همان نرم افزار جوجه کشی کمک حال کاربران دستگاه جوجه کشی می باشد .

تنظیم دمای دستگاه جوجه کشی :

تنظیم دمای جوجه کشی باید به صورت خیلی دقیق توسط سنسورهای حساسی که در داخل دستگاه کنترل می شود تنظیم شود . نوع سنسور و محل قرارگیری آن در داخل دستگاه نقش مهمی در تنظیم شرایط داخل دستگاه دارد .

جهت تنظیم دمای دستگاه جوجه کشی خانگی یا صنعتی یک منبع تولید حرارت در داخل دستگاه است که در صورت کاهش دمای دستگاه به کم تر از حد مجاز فعال می شود. امروزه در دستگاه های کوچک از هیترهای برقی و در دستگاه های بزرگ از سیستم انتقال حرارت با آب یا روغن استفاده می شود.

بهترین دمای جوجه کشی مرغ در دوران ستر ۳۷/۷ درجه سانتی گراد و در ایام هچر ۳۷/۲ درجه می باشد.

سیستم های تولید حرارت معمولا در مسیر عبور هوای تازه قرار دارند تا هوای وارد شده به دستگاه سریعتر با هوای داخل هم دما شود . المنت های دستگاه به مرور رسوب می گیرند و ممکن است تولید گرمای آنها کاهش یابد. بنابراین باید بصورت دوره ای تمیز شوند.

تنظیم رطوبت دستگاه جوجه کشی :

در بخش ستر رطوبت دستگاه جوجه کشی مرغ در حدود ۶۰ درصد تنظیم می شود. تأمین رطوبت در بخش ستر بسته به نوع دستگاه با استفاده از مخزن آب یا دستگاه های رطوبت ساز تأمین می شود.

رطوبت کمتر سبب از دست رفتن آب تخم مرغ و درنتیجه تلف شدن جنین و یا ضعیف شدن جوجه تولیدی می شود. رطوبت زیاد هم سبب تشکیل قطرات آب بر روی پوست و ورود آلودگی به داخل تخم مرغ و رشد قارچ می شود.

اگر رطوبت نسبی زیاد باشد تعادل بین تشکیل آب متابولیک و تبخیر اب از سطح پوسته به هم خورده و جنین در داخل تخم غرق خواهد شد.

رطوبت ستر معمولا اگر ۵۰ تا ۶۰ باشد ، تخم مرغ ۱۲ درصد از وزن خود را از دست می دهد. روزانه کمتر از ۶۳ درصد.

میتوان تخم ها را در طول جوجه کشی وزن کرد.تبخیر بیشتر سبب تولید جوجه های کوچکتر و سبکتر می شود.

هر چه وزن تخم مرغ بیشتر باشد باید درصد رطوبت نسبی هم کمتر باشد.

در دوران هچر رطوبت دستگاه جوجه کشی مرغ ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش داده می شود.

براساس تعیین ظرفیت دستگاه های جوجه کشی ، در انواع زیر دسته بندی می شوند:

۱–    ظرفیت کم: کمتر از ۵۰ تخم مرغ جهت استفاده آموزشی و تفریحی.

۲-    ظرفیت خانگی کوچک: ظرفیت ۵۰ تا ۲۰۰ عدد. برای تکثیر و پرورش پرندگان زینتی ، جوجه کشی قرقاول و اشتغال خانگی در مقیاس کوچک معمولاً استفاده می شوند.

۳-    ظرفیت مزرعه ای: ظرفیت ۲۰۰تا ۲۰۰۰تخم. جهت تکثیر و پرورش پرندگان بومی و جوجه کشی مرغ در مزرعه های کوچک و روستایی استفاده می شوند.  افراد علاقه مند به جوجه کشی اردک و جوجه کشی غاز از طرفداران این سایز دستگاه جوجه کشی می باشند.

۴-    ظرفیت صنعتی: ظرفیت های ۲۰۰۰ تخم به بالا: جهت تولید جوجه برای واحدهای نیمه صنعتی و صنعتی پرورش طیور که معمولاً جوجه یکی از مواد اولیه مصرفی در این واحدهای پرورشی است. مثلجوجه کشی بلدرچین یا جوجه کشی کبک و سایر طیور

یکی از اصول مهمی که در ساخت دستگاه های جوجه کشی باید رعایت  شود سادگی کار و نگهداری آن هاست. به طوری که هر فرد با مهارت های معمولی بتواند تعمیر و نگهداری دستگاه را انجام دهد.

برخی سازندگان دستگاه اصل سادگی کار با دستگاه را رعایت نمی کنند و اگر مشکلی برای دستگاه پیش آید حتماً خود شرکت سازنده باید سرویس دهی کند. این در حالی است که شاید این اتفاق در نیمه شب یا در مکانی دوردست رخ دهد و اگر تخم در دستگاه باشد خرابی دستگاه جوجه کشی برای چند ساعت می تواند کل سرمایه ای که در داخل دستگاه قرار دارد را نابود کند.

پس در مورد اصول برق و مکانیک کمی مطالعه کنید یا از افراد حرفه ای اصول را یاد بگیرید تا در هنگام جوجه کشی مرغ اگر با مشکلاتی روبرو شدید خودتان بتوانید قبل وارد شدن خسارت مشکل را حل کنید.

برای کاهش ریسک استفاده از دستگاه جوجه کشی باید برق اضطراری را به هر طریق ممکن پیش بینی کرد. امروز از باطری های ذخیره برق، دستگاه تبدیل برق خودرو، برق خورشیدی و باد برای تأمین برق اضطراری استفاده می شود.

محل نصب دستگاه جوجه کشی در واحد های کوچک

حتما تا حدودی خودتان به اهمیت محلی که دستگاه باید نصب شود پی برده اید. عمده مشکلاتی که کاربران دستگاه های جوجه کشی خانگی و متوسط با آن روبرو هستند مربوط به محل نصب دستگاه می باشد. که پس از بارها تماس با واحد های خدمات پس از فروش و آزمون و خطا پی به اشتباه خود میبرند.

معمولا روستائیان و مزرعه داران اولین محلی که برای نصب دستگاه انتخاب میکنند کنار انبار تجهیزات و یا گوشه ای از سالن محل نگهداری پرندگانشان  ویا اتاقکی با سقف ایرانیتی است.

همینطور افرادی که دستگاه های کوچک برای استفاده داخل منازل تهیه کرده اند اولین گزینه هایشان گوشه انباری، پارکینگ و یا فضای داخل خرپشته ساختمان هست.

باید بگویم اولین اشتباه را این افراد در شروع کار مرتکب شده اند. این مکان ها معمولا توانایی تامین نیازهای دستگاه را برای یک مدت طولانی و ۲۴ ساعته ندارند.

یک بار به درخواست یک مشتری که درصد هچ پائینی در جوجه کشی مرغ  داشت به محل کارشناس فرستادیم کارشناس ما ساعت ۳ بعد از ظهر به محل رسید موقعی که دمای محیط جوجه کشی را اندازه گیری کرند دما حدود ۳۸ درجه بود و محل فاقد تهویه و خنک کننده مناسب بود.در صورتی که شخص بهره بردار دستگاه هیچگاه ساعت ۶ بعد از ظهر زودتر به محل مراجعه نمی کرد و متوجه دمای بالای محیط نمی شد و بارها مشاهده شده مورد هایی که شب دمای محیط جوجه کشی به ۱۰ درجه سانتی گراد رسیده ولی در طول روز در محدوده مجاز بوده.

برای انجام کار جوجه کشی مرغ و تولید جوجه مرغ حداقل باید اقدامات زیر را انجام داد:

۱-         تولید و یا خرید تخم نطفه دار مرغ

۲-         جمع آوری و نگهداری تخم نطفه دار مرغ

۳-         انتخاب تخم های مناسب جوجه کشی مرغ

۴-         تمیز و ضدعفونی کردن اولیه تخم  مرغ نطفه دار

۵-         ذخیره و نگهداری تخم های نطفه دار پس از ضدعفونی

۶-         آماده سازی بخش ستر و ضدعفونی آن

۷-         چیدن تخم مرغ ها در شانه های دستگاه جوجه کشی

۸-         قرار دادن تخمها در قسمت ستر جوجه کشی

۹-         ضدعفونی کردن تخم ها و دستگاه قبل از روشن کردن دستگاه

۱۰-       کنترل دستگاه در طول جوجه کشی مرغ در ساعات مختلف و نور بینی تخم ها در روز دهم جوجه کشی

۱۱-       انتقال تخم ها از شانه های ستر به سبدهای هچر در سه یا چهار روز پایانی جوجه کشی مرغ

۱۲-       خروج و شمارش جوجه ها از هچر

۱۴-       برسی تخم های جوجه نشده و مشکل یابی جوجه کشی

۱۵-       دفع ضایعات جوجه کشی

۱۶-       تمیز و ضدعفونی کردن دستگاه جوجه کشی

تاثیر مدت و شرایط نگهداری تخم مرغ بر درصد هچ و کیفیت جوجه مرغ

معمولاً امکان اینکه تخم های نطفه  دار به صورت تازه و روزانه در دستگاه جوجه کشی مرغ قرار گیرند وجود ندارد؛ بنابراین باید تخم ها برای چند روز جمع آوری شده و به صورت هم زمان برای جوجه کشی مرغ در دستگاه جوجه کشی قرار گیرند تا جوجه  های هم سن تولید شوند.

هرچه مدت نگهداری تخم نطفه دار مرغ کمتر باشد و شرایط محل نگهداری تخم مرغ مناسب تر باشد افت درصد هچ کمتر خواهد بود. چون تخم موجود زنده ای است که جنین آن برای مدت محدودی می تواند غیرفعال باشد.

شرایط مناسب نگهداری تخم نطفه  دار قبل از جوجه کشی مرغ دمای ۱۵-۱۳ درجه سانتی گراد، رطوبت هم یکی از عوامل مهم در نگهداری تخم مرغ نطفه دار است. رطوبت پایین در مدت نگهداری تخم سبب از دست رفتن آب تخم مرغ شده و احتمال تلف شدن جنین مرغ وجود دارد. از طرفی تخم  هایی که آب خود را ازدست داده اند حتی اگر تبدیل به جوجه مرغ هم شوند کیفیت جوجه تولیدی بسیار پایین خواهد بود.رطوبت ۶۰ درصد مناسب ترین حالت بوده و چرخش تخم مرغ ها در زمان ذخیره سازی حداقل هر ۸ ساعت یکبار باشد.

بهترین دما برای نگهداری تخم نطفه دار اکثر پرندگان دمای ۱۳-۱۵ درجه سانتی گراد است.

ترفندهای خرید تخم نطفه دار  (کیفیت ظاهری تخم مرغ / محل خرید و …)

در هنگام خرید حتماً چند نمونه تخم مرغ در ظرف آب قرار داده شود تا عمر تخم مشخص شود و بعد تخم مرغ های در اب تست شده را شکسته و محتویات را بررسی کنیم. زرده و سفیده کاملاً مشخص و شاداب، سفید دو نوع باشد غلیظ و رقیق، کیفیت و ضخامت پوسته، بررسی شود.

تخم  مرغ هایی که نباید در دستگاه جوجه کشی قرار گیرند:

۱- تخم  مرغ شکسته

۲- تخم  مرغ بدون پوسته

۳- تخم  مرغ گرد

۴- تخم  مرغ های بیضی شکل که قسمت پهن قابل تشخیص نباشد.

۵- تخم  مرغ دوزرده

۶- تخم  مرغ کودی

۷- تخم  مرغ آلوده به خون

۸- تخم  مرغ های خیلی ریز یا خیلی درشت

۹- تخم مرغ های تاریخ گذشته

برای درک بهتر دلایل استفاده نکردن از اینگونه تخم مرغ ها  در جوجه کشی مرغ به توضیح چند مورد می پردازیم.

تخم مرغ شکسته و ترک دار

یکی از ناهنجاری های تخم در برخی از پرندگان تخم های سوراخ دار است. در برخی از شرایط بعد از تخم گذاری ممکن است تخم با جسم سخت و تیزی برخورد کند و پوسته سوراخ شود.

در برخی شرایط در اثر نازک شدن پوسته و یا افزایش تعداد روزنه های پوسته در قسمت های دیگری غیر از ناحیه اتاقک هوایی، باعث می شود که در زمان سرد شدن محتویات تخم بجای تشکیل اتاقک هوایی در قسمت پهن تخم، هوا از قسمت های دیگری از پوسته وارد تخم شود که دیواره نازک تر و روزنه های بیشتری دارد.

نفوذ هوا از قسمت های دیگری از پوسته به جز ناحیه اتاقک هوایی سبب می شود که چون پوسته استقامت کافی در قسمت های دیگر ندارد پوسته ترک خورده و به سمت داخل تخم مرغ کشیده شود.

گاهی هم در اثر نوک زدن خود پرنده یا سایر پرنده های هم جوار ممکن است تخم آسیب ببیند.

تخم مرغ های ترک دار به سرعت آب خود را از دست می دهند و بعد از چند روز در داخل دستگاه جوجه کشی و یا اتاق نگهداری تخم خشک می شوند.

عوامل آلوده کننده به سرعت به داخل تخم های ترک دار وارد می شوند و تا قبل از خشک شدن تخم مرغ می توانند محتویات تخم را آلوده کنند. این آلودگی ها به راحتی می توانند در داخل دستگاه پخش شده و حتی تخم های سالم را نیز آلوده کند.

تخم های خیلی ریز یا خیلی درشت

تخم مرغ هایی که وزن و اندازه انها کمتر از ۷۰ درصد وزن و اندازه نرمال تخم باشد مناسب جوجه کشی نیستند چون محتویات تخم برای رشد جنین کافی نیست از طرفی جوجه ای هم اگر تولید شود قابلیت زنده ماندن ندارد.

تخم های خیلی درشت هم هچ کمتری دارند چون مدت بیشتری در اویدکت باقی می مانند و رشد جنین دیرتر متوقف می شود. بنابراین جنین قبل از اینکه بتواند به حالت سکون برود تلف می شود.

تخمهای هفته اول تخمگذاری مناسب جوجه کشی مرغ نیستند.

به دلیل اینکه برنامه تخم گذاری پرنده ماده هنوز منظم نیست و ممکن است تخم مرغ بیشتر یا کمتر از حد معمول در دستگاه تولید مثلی پرنده ماده بماند و جنین روند رشد مناسبی را طی نکند.

از طرفی سلولهای تولید کننده سفیده و پوسته تخم هنوز خوب فعال نیستند و ممکن است کیفیت سفیده و پوسته مناسب برای رشد جنین نباشد.

اندازه تخم مرغ هم معمولاً در هفته اول تولید نسبتاً کوچک است و در نتیجه جوجه مرغ تولیدی کوچکتر از حد معمول خواهد بود و احتمال زنده ماندن جوجه مرغ کمتر خواهد بود.

نر ها ( خروس ها ) هنوز به بلوغ کامل نرسیده اند و یا اینکه کیفیت اسپرم تولیدی پایین است و مهارت کافی برای جفتگیری ندارند. در نتیجه نمی توانند جفتگیری موفقی داشته باشند و اگر هم جفتگیری داشته باشند کیفیت اسپرم تولیدی خیلی خوب نیست به همین دلیل درصد نطفه داری در تخم مرغ های یک تا دو هفته اول تولید نسبتاً پایین است. در پرندگانی مثل کبک معمولاً تا دو هفته اول تخم ها قابلیت قرار دادن در دستگاه را ندارند چون درصد نطفه داری کمتر از ۲۰ درصد است.

ضدعفونی تخم  مرغ ها

تمیز کردن تخم  مرغ های کودی

محل خروج تخم از بدن پرنده کلواک نام دارد. کلواک کانال مشترک انتهای دستگاه تولیدمثلی و دستگاه گوارشی و ادرار پرندگان است؛ بنابراین در زمان خروج تخم از بدن پرنده احتمال آلوده شدن آن وجود دارد.

در پرندگانی که در بستر نگهداری می شوند نیز احتمال آلوده شدن تخم با کود و یا سایر مواد خارجی بسیار زیاد است. حتی تخم  مرغ هایی که در سیستم قفس تولید می شوند نیز احتمال آلوده شدن با کود یا برخی مواد از قبیل پر و خوراک وجود دارد.

بهترین کار برای داشتن تخم  مرغ های سالم و کم خطر در دستگاه جوجه کشی حذف تخم مرغ های آلوده است؛ اما گاهی اوقات می توان با تمیز کردن پوسته تخم آلودگی را از بین برد و در جوجه کشی مرغ استفاده کرد. این کار در مورد تخم  های پرندگان گران  قیمت به  صرفه است. به عنوان مثال قیمت تخم قرقاول گاهی بیش از ده برابر تخم  مرغ است.

برای تمیز کردن تخم مرغ ها از پارچه زبر و سمباده خیلی نرم استفاده می شود. در زمان تمیز کردن پوسته باید دقت کرد که هیچ تغییر یا خراشی در پوسته ایجاد نشود و به پوسته آسیب نرسد.

بعد از برداشتن آلودگی در سطح پوسته باید تخم مرغ  ها را ضدعفونی کرد. هیچ گاه تخم های آلوده به کود را نباید در داخل محل نگهداری تخم قرارداد چون به سرعت آلودگی را به سایر تخم مرغ  های سالم منتقل می کنند.

چیدن تخم مرغ در دستگاه جوجه کشی

دمای مناسب محل چیدن تخم در شانه ها باید ۲۶-۲۰ درجه سانتیگراد و رطوبت آن ۸۰-۶۰ درصد باشد. دمای بیش از ۲۸ درجه  در هنگام چیدمان معمولاً به تخم آسیب می زند. نوک تیز تخم مرغ ها باید رو به پایین درون شانه مرغ جای گذاری شود.

برنامه سرکشی منظم به دستگاه در طول جوجه کشی مرغ

با توجه به اینکه دستگاه های امروزی کاملاً خودکار هستند اما بازهم نیاز به سرکشی و کنترل منظم دارند. اگر دستگاه در نزدیکی قرار دارد حداقل هر ۴ ساعت یک بار در شرایط عادی ازلحاظ کارکرد سیستم گرمایش، رطوبت ساز، تهویه و چرخش تخم کنترل شود.

اگر دسترسی کمتر است باید دستگاه به سیستم هشداردهنده مجهز شود و حداقل هر ۶ ساعت یک بار کنترل شود.

کنترل نکردن دستگاه سبب می شود که حتی ایرادات جزئی را متوجه نشده و اگر مشکلات دستگاه و ازکارافتادن قطعه ای چند ساعت به طول بیانجامد سبب از بین رفتن جنین و هدر رفتن سرمایه تولیدکننده می شود.

در یکی از دستگاه های جوجه کشی همکاران که جوجه کشی بوقلمون انجام میداد به خاطر سر نزدن به دستگاه چند میلیون تومان خسارت واردشده بود. این همکار ما فقط روزی یک بار دستگاه را کنترل می کرد و متأسفانه به دلیل نوسانات برق فیوز ماقبل دستگاه اتصال را قطع کرده بود و با اینکه قطعی برق نداشتیم ولی دستگاه برای چندین ساعت خاموش بود و تقریباً تمام تخم بوقلمون  ها از بین رفته بودند.

اگر قطعی برق اتفاق افتاد و در زمان قطعی و چند دقیقه بعد باید از نزدیک دستگاه را کنترل کرد و از کار کردن تمام تجهیزات مطمئن شد. اهمیت کنترل دستگاه جوجه کشی برای جوجه کشی شتر مرغ که قیمت تخم شتر مرغ گران تر است بیشتر نمایان می شود.

نوربینی تخم یا کندلینگ

در طول جوجه کشی بهتر است روند رشد جنین را بررسی کرد. برای کندلینگ در روزهای مختلف جوجه کشی تعدادی تخم را از دستگاه خارج کرده و توسط دستگاه مخصوص کندلینگ ( دستگاه نطفه سنج ) که ساختار ساده ای دارد تخم ها در معرض نور قرار گرفته و محتویات تخم تا حدودی دیده می شود.
از روز سوم جوجه کشی می توان نطفه دار بودن تخم و شروع رشد جنین را در اکثر پرندگان تشخیص داد. روزهای هفتم و چهاردهم جوجه کشی هم برای کندلینگ مناسب است.
در زمان خارج کردن تخم برای کندلینگ باید شرایط دما و رطوبت خارج از دستگاه مناسب باشد و تخم به سرعت به دستگاه برگردد.
در زمان کندلینگ چون تخم در نزدیک لامپ روشنایی قرار می گیرد باید به حرارتی که توسط لامپ تولید می شود توجه کرد. بنابراین عملیات نوربینی باید خیلی سریع انجام شود.
دمای محل کندلینگ باید ۲۵-۲۰ درجه سانتیگراد و رطوبت آن حداقل ۷۰-۵۰ درصد باشد.

آموزش تصویری ساخت دستگاه نطفه سنج

زمان مناسب خروج جوجه از دستگاه

حاصل تلاش جوجه کشی، جوجه سالم و باکیفیت است. اگر تمام مراحل و اصول جوجه کشی مرغ درست رعایت شده باشند نتیجه آن درصد هچ بالا و کیفیت جوجه عالی خواهد شد.

یکی از لذت بخش ترین مراحل جوجه کشی خروج جوجه از تخم است. توصیه می کنم چند باری از پشت شیشه دستگاه نظاره گر خروج جوجه مرغ ها از تخم باشید که یکی از زیباترین لحظات طبیعت را خواهید دید.

معمولاً جوجه ها طی ۲۴ از تخم خارج می شوند. زمان خروج جوجه ها از تخم بستگی به اندازه تخم مرغ ، مدت نگهداری قبل از جوجه کشی، سن گله مولد، رطوبت و دمای دستگاه دارد.

معمولاً جوجه هایی که از تخم های ریز متولد می شوند کمی زودتر از تخم خارج می شوند.

چرا جوجه ها همزمان از تخم خارج نمی شوند؟

هرچه مدت نگهداری تخم مرغ قبل از جوجه کشی بیشتر باشد معمولاً جوجه ها دیرتر از تخم خارج می شوند.

هرچه سن گله مولد بیشتر باشد اندازه تخم مرغ درشت تر و درنتیجه جوجه ها دیرتر از تخم خارج می شوند. سن گله که بیشتر می شود درصد هچ و یا همان جوجه درآوری هم بیشتر می شود. اما ممکن است کیفیت جوجه بهتر نباشد.

اگر ۱۲۰۰ تخم مرغ در دستگاه جوجه کشی داشته باشیم معمولاً ۵۰۰ جوجه مرغ در طی دو تا چهار ساعت اول متولد می شوند. حدود ۲۵۰ جوجه چند ساعت زودتر و ۲۵۰ جوجه چند ساعت دیرتر متولد می شوند.

تشخیص زمان مناسب برای خروج جوجه ها از تخم، کار دشواری است و خیلی هم ضروری نیست؛ اما خارج کردن زودتر و یا دیرتر سبب آسیب به جوجه و ایجاد مشکلاتی در بخش پرورش جوجه خواهد شد .

جوجه های مرغ و اکثر پرندگان از زمان خروج از تخم تا وارد شدن به سالن تا ۲۴ ساعت نیازی به آب  ودان ندارند و می توانند از ذخیره کیسه زرده که بخشی از زرده تخم است استفاده کنند .

چه زمانی جوجه ها را از دستگاه خارج کنیم؟

خروج جوجه هایی که هنوز خشک نشده اند نیز می تواند سبب آسیب و ایجاد سرماخوردگی در جوجه شود.

خروج دیرهنگام جوجه مرغ ها هم سبب اتمام ذخیره زرده داخل بدن جوجه شده و جوجه دچار آسیب و ضعف خواهد شد.

بنابراین باید شرایط تخم مرغ ها  و دستگاه جوجه کشی را طوری فراهم کرد که تا حد ممکن جوجه ها به صورت هم زمان از تخم خارج شوند و در مناسب ترین زمان از دستگاه خارج و به محل پرورش منتقل شوند.

معیار مناسب برای خروج جوجه از دستگاه خشک شدن ۸۰ درصد جوجه های متولدشده است. معمولاً قسمت پشت سر جوجه ها دیرتر خشک می شود بنابراین با یک بررسی اجمالی می تواند تخمین زد که حدود ۸۰ درصد جوجه ها خشک شدند و ۲۰ درصد در حال خشک شدن هستند؛ که احتمالاً تا پایان شمارش جوجه یا حداکثر چند ساعت بعد خشک می شوند.

اگر زمان خروج جوجه ها از تخم بیش از ۲۴ ساعت طول می کشد باید بعد از ۲۴ ساعت اول هر ۶ ساعت یکبار جوجه های خشک شده را از دستگاه خارج کرد. در مورد جوجه کشی بلدرچین هم می توانید به همین ترتیب عمل کنید.

باز کردن مکرر درب دستگاه در روزهای آخر ممنوع

یکی از دوستان من که اولین بار از دستگاه جوجه کشی استفاده می کرد و اولین بار بود که در منزل کار جوجه  کشی را انجام می داد بااینکه تمام مراحل جوجه کشی مرغ را به خوبی انجام داده بود اما درصد هچ نسبتاً کمی را به دست آورد. وقتی تخم های جوجه نشده را بررسی کردم دیدم که بیشتر جنین ها تا آخرین مرحله رشد کرده بودند و حتی تعداد زیادی از جوجه ها پوسته را شکسته و نوک آن ها بیرون زده بود اما نتوانسته بودند از تخم خارج شوند.

دلیل آن را خودتان حدس بزنید! شنیدن صدای اولین جوجه بسیار هیجان انگیز بود؛ و این دوست ما با شنیدن اولین صدای جوجه برای چند دقیقه در دستگاه را باز می کند و به دنبال جوجه می گردد ولی هنوز جوجه ای از تخم خارج نشده است.

بنابراین هرچند ساعت یک بار در دستگاه باز می شد تا زمان خروج اولین جوجه که بسیار هیجان انگیز بود به هرحال تا چند ساعت پس از خروج جوجه ها از تخم مرغ هرچند دقیقه یک بار در دستگاه بازشده و بچه ها با جوجه ها بازی می کردند و نتیجه تلف شدن تعداد زیادی از جوجه ها قبل از تولد شد.

تعداد خیلی کمی از جوجه ها ممکن است بیش از ۲۴ ساعت زودتر یا دیرتر از تخم خارج شوند بنابراین نباید به خاطر این چند جوجه، به کل جوجه ها آسیب زد.

برای باز کردن درب دستگاه در هنگام خروج جوجه ها حداقا باید ۲۴ ساعت از هچ اولین جوجه گذشته باشد. سپس شرایط هم دمایی اتاق را فراهم کنید و بعد در کوتاهترین زمان ممکن این کار را انجام دهید. برای مرحله بعد حداقل ۶ ساعت تحمل کنید.

آب مناسب دستگاه جوجه کشی

آب مورد استفاده در جوجه کشی باید کمترین درصد املاح و بدون آلودگی شیمیایی و میکروبی باشد.

املاح زیاد در آب سبب ایجاد رسوب روی کنترل کننده های رطوبت و حرارت دستگاه می شود و در عملکرد آنها خطا ایجاد می کند.

اگر آب مورد استفاده دارای درصد املاح زیادی است باید حتماً از دستگاه تصفیه آب و سختی گیر استفاده کرد.آب چاه باید قبل از استفاده توسط کلر ضدعفونی شود.

مهمترین دلایل تلفات جنین در روزهای پایانی جوجه کشی

معمولاً سه عامل سبب تلفات جنین در سه روز آخر جوجه کشی می شود؛ که عبارت اند از: کمبود اکسیژن، کاهش رطوبت و کاهش یا افزایش دما.

شاید مهم ترین عاملی که باعث تلفات جنین در روزهای پایانی جوجه کشی مرغ می شود افزایش دما است. با توجه به اینکه در روزهای پایانی رشد جنین کامل می شود و متابولیسم بدن زیاد است بنابراین جنین گرما تولید می کند و اگر تبادل حرارتی دستگاه با محیط بیرون مناسب نباشد و این گرمای تولیدی در دستگاه محبوس شود دمای دستگاه افزایش یافته و سبب تلفات جنین می شود.

اگر برای چند ساعت دما بیش از ۳۹ درجه باشد تلفات جنین شروع می شود و در دمای ۴۰ درجه تلفات به شدت افزایش می یابد و در ۴۲ درجه تقریباً تمام جنین ها ظرف چند دقیقه تلف خواهند شد.

جوجه کشی بوقلمون با تهیه تخم نطفه دار مناسب آغاز می شود . از آن جا که بوقلمون ها سنگین وزن هستند میزان جفت گیری ناموفق در این پرنده زیاد می باشد و در نتیجه میزان تخم های بی نطفه درجوجه کشی بوقلمون زیاد مشاهده می شود . لذا لازم است در برخی نژاد های سنگین بوقلمون از عمل تلقیح مصنوعی استفاده شود .

شیوه نگهداری و حمل و نقل تخم نطفه دار بوقلمون تاثیر زیادی بر بالا رفتن درصد هچ بوقلمون ها دارد . رعایت این اصول برای تمامی پرندگان یکسان بوده و می توانید شرایط لازم نگهداری تخم نطفه دار را از اینجا ببینید .

مهم ترین عامل جهت بدست آوردن بهترین نتیجه در جریان جوجه کشی بوقلمون ، تامین درجه حرارت مناسب جهت رشد جنین می باشد . علاوه بر رطوبت ، تهویه و چرخش هوا در دستگاه جوجه کشیبوقلمون از موارد مهمی هستند که اگر به درستی کنترل نشوند عوارض نامطلوب و جبران ناپذیری بر عملکرد جوجه کشی بوقلمون و پرورش بوقلمون خواهد داشت .

در نهایت تخم ها به تغییرات ناچیز این سه عامل چندان حساس نمی باشد ، ولی یک تغییر جزئی در درجه حرارت قابل تحمل برای جنین و افزایش یا کاهش غیر ضروری آن می تواند تاثیر بسزایی در کاهش قابلیت جوجه درآوری تخم بوقلمون ها داشته باشد .

باید توجه داشت که بهترین دما در جوجه کشی بوقلمون ، میانگین دمای ۳۷/۵ درجه سانتی گراد می باشد . جوجه کشی در دمای بالاتر از ۳۸ درجه و در روزهای ۲۴ ـ ۱۸ کاهش قابل توجه ای در قابلیت جوجه درآوری و افزایش تلفات جنین در پی داشته و نشانه های ویژه ای را از نظر آسیب شناسی از قبیل وارونگی و جابه جا شدگی جنین ، آب آوردن چشم ها ، به وجود خواهد آورد . هم چنین ثابت نگه داشتن دما در حدود ۳۶/۵ درجه باعث تاخیر در جوجه درآوری بوقلمون می شود . درجه حرارت های بیشتر از ۳۷/۵ درجه سانتی گراد ، نسبت به درجه حرارت های کم تر از آن به مراتب اثرات مخرب تری را برجوجه کشی بوقلمون خواهد داشت .

بیشترین کاهش در میزان جوجه کشی بوقلمون هنگامی مشاهده می شود که درجه حرارت زیاد در طول هفته دوم جوجه کشی اعمال شود ، به عبارت دیگر اعمال دمای ۳۸ درجه هنگامی که به مدت ۶ روز و در هفته اول ، سوم و چهارم  جوجه کشی اعمال گردد ، تاثیری بر نتیجه هچ نخواهد داشت .

در جوجه کشی بوقلمون هر هفته دما را تغییر دهید

.اما در هفته دوم جوجه کشی بوقلمون اعمال همین دما ، باعث کاهش در میزان جوجه درآوری می شود . این مسئله نشان دهنده حساسیت ویژه جنین بوقلمون به دماهای بالا به خصوص در هفته دوم جوجه کشی می باشد . بنابر این بهتر است که در جوجه کشی بوقلمون در ابتدای دروه دما را بر روی ۳۸/۵ تنظیم کرده و در روز ششم دما را به ۳۷/۷ درجه تغییر دهیم و پس از پایان روز ۱۴ دما را به ۳۷/۵ تغییر دهیم  و تا روز ۲۵ این دما را حفظ می کنیم .

در روز ۲۵ برای ورود به مرحله هچ لازم است تا دمای دستگاه را به  ۳۷/۲ کاهش دهیم . رطوبت نسبی باید در حدود ۶۰ درصد در ۲۴ روز اول و ۷۰ درصد در ۴ روز آخر باشد . مدت زمان جوجه کشی در بوقلمون ۲۸ روز است . معمولا جوجه ها از روز ۲۷ شروع به نوک زدن و درآمدن از تخم می کنند .

تنظیمات دما و رطوبت جوجه کشی بوقلمون در دستگاه جوجه کشی به شرح زیر می باشد

جوجه کشی شتر مرغ ، غاز ، طاووس  و بوقلمون دارای شرایط خاصی می باشد و لازم است تا با علم وتجربه کافی اقدام به جوجه کشی در مقیاس بالا انجام دهید . با توجه به شرایط خاص مورد نیاز جنین بوقلمون ، لازم است تا از دستگاه های جوجه کشی به گونه ای استفاده شود تا یک مرتبه در دستگاه تخم بوقلمون ها چیده شود و تا روز آخر دیگر تخم بوقلمون جدید وارد دستگاه نشود . لذا دستگاه هایی که هر هفته ورودی جدید دارند مناسب جوجه کشی بوقلمون نمی باشند .

در طول جوجه کشی با انجام عملیات کندلینگ ( نوربینی ) تخم های فاسد و بدون نطفه را از دستگاه جوجه کشی خارج کنید تا گازهای آلوده داخل دستگاه منتشر نشود . این عمل اکسیژن رسانی را در هنگام هچ بهتر می کند .

در هنگام هچ شدن جوجه بوقلمون ها صبر کنید تا تمامی جوجه ها متولد شوند و سپس اقدام به باز کردن درب دستگاه هچر کنید . جوجه ها در هفته اول به دمای ۳۵ درجه  و هفته دوم دمای ۳۲ درجه و هفته سوم دمای ۲۹ درجه و به ترتیب هفته های بعد ۲۶ و ۲۴ درجه نیاز دارند که استفاده از مادر مصنوعی برای گرم کردن جوجه بوقلمون ها توصیه می شود .

 پرورش غاز در ایران به دلیل خصوصیات منحصر به فرد نسبت به سایر پرندگان ، آسانتر بوده و همچنین سود اقتصادی بهتری هم دارد .اما به دلایل متفاوت پرورش غاز به طور صنعتی در ایران راه اندازی نشده است .

آناتومی غاز را می توان این طور توصیف کرد :
غاز پرنده ای با جثه متوسط و زیبا و باهوش می باشد .
پا هایی بلند ، گردنی دراز ولی در مقایسه با قو گردن کوتاه تر دارند ، سر بزرگ و بین دو چشم پوشیده با پر می باشد .
دم بلند است و منقار نسبت به جثه باریک می باشد .

غازها در طبیعت در جنگل های قطب شمال زیست می کردند .
در اثر مهاجرت به اکثر نقاط زمین راه یافته اند .
ادامه حیات این پرنده وابستگی زیادی به آب دارد .
غازها گیاه خوار هستند و از گیاهان مراتع و مزارع پرورش غاز تغذیه می کنند .
همچنین از گیاهان رشد یافته در آبگیر ها تغذیه می کنند.

نیاز روز افزون انسان به غذا باعث شده تا دست به کار پرورش غاز بزند .
سود بیشتر پرورش غاز نسبت به پرورش بلدرچین باعث شده است تا پرورش دهندگان طیور تمایلی بیشتری نسبت به پرورش این پرنده داشته باشند .
این حیوان اقتصادی را در سیستم های پرورشی برای تولید پروتئین مورد نیاز نگهداری و تکثیر می کنند .
اکثر نژادهای اقتصادی غاز که امروزه در مزارع معتبر پرورش غاز در دنیا دیده می شود از نژاد غاز وحشی خاکستری حاصل شده اند.

۵ نژاد غاز رایج برای پرورش عبارت اند از :

 غاز نژاد تولوز ( tuolouse ) :
بهترین نژاد غاز برای استفاده در مزارع پرورش غاز از نظر تولید گوشت با جثه ای بزرگ و اصلاح شده است .
وزن نر تا ۱۱ کیلو هم می رسد .
پر و بال خاکستری رنگ و منقار نارنجی می باشد .
تعداد تخم گذاری این نژاد غاز در سال ۲۵ الی ۴۰ عدد می باشد.

غاز نژاد امبدن ( embden ):
مناسب جهت پرورش در مزارع پرورش غاز با هیکلی درشت و پر و بالی نارنجی سایه دار می باشد .
وزن غاز نر ۹ کیلو و ماده تا ۸ کیلو هم می رسد . میزان تخم گذاری در سال ۳۵-۴۰ عدد می باشد .

 غاز نژاد چینی ( chinese ) :
این نژاد در دو سویه ، غاز سفید و غاز قهوه ای رایج است .
به لحاظ وزن و هیکل از دو نژاد قبلی سبک تر است .
کم تر در مزارع پرورش غاز ایران دیده می شوند .
وزن نر ها حداکثر ۵/۵ و ماده ها یک کیلو کم تر می باشد .
تعداد تخم گذاری غاز چینی در سال حدود ۴۰-۶۰ تخم می باشد .

 غاز نژاد افریقایی ( african ) :
غاز آفریقایی بدنی طویل و جناغی کشیده دارد .
در زیر منقار یک غبغب بلند دارد که در اثر تغیرات دمای محیط تغییر رنگ می دهد .
رنگ پرها حالت ابلغ دارد و قهوه ای با لبه های سفید شایع ترین حالت پرهای این غاز است .
از نظر وزن شباهت زیادی به غاز چینی دارد .

غاز سفید ایتالیایی :
نژاد غاز سفید ایتالیایی ، مناسب تخم گذاری می باشد و درصد جوجه درآوری آن زیاد است .
معمولاَ به عنوان گله غاز مادری در مزارع پرورش غاز نگه داری می شود .
غاز سفید ایتالیایی سالانه بین ۶۰ تا ۷۰ عدد تخم  می گذارد .
میانگین وزن تخم این نژاد غاز ۱۶۰ تا۱۸۰ گرم می باشد .

معمولا غازها توسط مزرعه داران به طور محدود و در گله های کوچک نگهداری می شوند .
در برخی کشورها پرورش غاز به طور صنعتی سال هاست که رواج یافته .
اما در ایران کم تر به پرورش صنعتی غاز پرداخته شده است .
از آنجا که غازها در برابر باکتری ها ، ویروس ها و سایر عوامل بیماری زا مقاوم هستند و کم تر بیمار می شوند :
به راحتی می توانند احتیاجات غذایی خود را از مراتع سرسبز به دست آورند و نیاز به تغذیه دستی آنان به حداقل می رسد .

پرورش غاز در استان های شمالی ایران کمک فراوانی به باغداران در هرس علف های هرز و دفع حلزون و سایر حشرات می کند .
به طوری که دیگر نیاز به هزینه کردن برای این کار ندارند .
شالیکارانی که کار پرورش غاز هم انجام می دهند بعد از درو شالیزار ها با رهاسازی غازها در شالی ، مزرعه را از وجود کرم ساقه خوار برنج ایمن می کنند .

گله مولد در پرورش غاز

سن بلوغ کامل غاز ها دو سالگی می باشد .
این که می گوییم دو سالگی به خاطر این است که غاز ها بعد از یک سالگی شروع به تولید تخم می کنند .
ولیکن از نظر نطفه داری و کیفیت جوجه تولیدی خوب نیست .
بنا بر این تخم های تولیدی از ابتدای سال سوم مناسب ترین تخم ها برای جوجه کشی غاز می باشد .
برای داشتن یک گله غاز مولد با درصد نطفه داری بالای تخم غاز های تولید شده لازم است تا حداقل هر ۲ غاز ماده یک نر داشته باشند .
البته این مقدار می تواند در ازای هر ماده یک نر هم باشد . ولیکن از نظر اقتصادی به صرفه نیست .

تخم غاز

اندازه تخم غاز حدود دو برابر تخم مرغ می باشد که طبق ژورنال های علمی این عدد ۱.۸ برابر می باشد .
پوسته تخم غاز یک و نیم برابر ضخیم تر از پوسته تخم مرغ می باشد .
تخم غاز از ۵۳ درصد سفیده و ۳۵ درصد زرده و ۱۲ درصد پوسته کلسیمی و آهکی تشکیل شده است .
از نظر وزن تخم غاز بین ۱۲۰ تا ۱۶۵ گرم وزن دارد ولیکن مناسب ترین وزن برای جوجه کشی ۱۴۰ تا ۱۶۰ گرم می باشد .
از یک تخم غاز با وزن ۱۵۰ گرم جوجه ای به وزن تقریبی یک صد گرم هچ خواهد شد .

جوجه کشی غاز

جوجه کشی غاز در مزارع پرورش غاز اکثراَ با استفاده از دستگاه جوجه کشی و به صورت مصنوعی صورت می گیرد .
طول دوره جوجه کشی در نژادهای سبک ۲۸ تا ۳۰ روزاست .
در نژادهای سنگین تر غاز مثل غاز نژاد اکراینی تا ۳۵ روز به طول می انجامد .
جوجه کشی غاز ترفندهای خاصی دارد و لازم است نکاتی را رعایت کنید تا بهترین راندمان جوجه درآوری را داشته باشید .
این نکات مربوط به مسایل تنظیم دما و رطوبت و نوع گردش و هوادهی و … می باشد .
در مقاله مربوطه ترفندهای جوجه کشی غاز توضیح داده شده است .

به طور کلی مقادیر پارامترهای دما و رطوبت دستگاه جوجه کشی غاز به شرح زیر می باشد .

جدول جوجه کشی غاز

جوجه غاز

سطح بدن جوجه غاز ها در لحظه هچ شدن پوشیده از کرک های زرد و نرم می باشد .
برای گرم کردن جوجه غاز ها از مادر مصنوعی و یا لامپ های مادون قرمز حرارتی استفاده کنید .
مهم ترین مرحله پرورش غاز ها ۲۰ روز ابتدای زندگی جوجه غاز ها می باشد که به شدت به سرما حساس هستند .
باید برای آن ها فضایی مناسب فراهم کرد تا در این ایام دمای بین ۲۸ تا ۳۵ درجه را داشته باشد .
به این صورت که سه روز اول دما حدود ۳۵ درجه سانتی گراد باشد . پس از آن هر روز نیم درجه از دما کاسته شود .
پرورش غاز را می توانید در فضای باز و یا بسته نیر انجام دهید .
چنان چه از سالن برای پرورش غاز استفاده می کنید به تهویه آن توجه کنید .
برای ساخت دانخوری و آبخوری برای این پرنده می توانید مقاله چند روش ساخت دانخوری را مطالعه کنید .

دستگاه جوجه کشی ارزان را می توان در یک کارگاه کوچک خانگی با در دسترس ترین لوازم مورد نیاز به روش های گوناگون ساخت . البته این گونه دستگاه ها مناسب استفاده برای تخم های پرندگان گران قیمت نیستند و بیشتر جنبه آموزشی و تفریحی دارند .

برای این که قیمت دستگاه جوجه کشی ، ارزان تمام شود لازم است تا با دقت نگاهی به اطراف خود بیاندازید و به دنبال یک جعبه مناسب باشید .

چند نوع جعبه مناسب ساخت دستگاه جوجه کشی :

بدنه یخچال های قدیمی و از کار افتاده

جعبه یخدان های یونولیتی

سطل های پلاستیکی شکر و برنج و …

باکس های حمل غذای گرم

تستر یا مایکرو فر های از کار افتاده

آکواریوم و …

برای تولید حرارت در داخل دستگاه جوجه کشی ارزان بهتر است تا از یک لامپ مناسب با ظرفیت وابعاد جعبه انتخابی استفاده کنید هر چه جعبه بزرگ تر باشد از لامپ با توان بالاتر استفاده کنید . مثلا برای یک یخچال کوچک خانگی که قرار است به دستگاه جوجه کشی تبدیل شود ۲ عدد لامپ ۱۰۰ وات کافی می باشد و یا برای یک جعبه یخدان ۶۰ لیتری یک لامپ ۴۰ وات مناسب است .

برای انتخاب کنترلر دستگاه جوجه کشی ارزان از یک ترموستات ساده محیطی که بتواند در رنج دمایی ۰ تا ۱۰۰ درجه دقت لازم را داشته باشد تهیه کنید و برق لامپ را به ترموستات متصل کنید تا با گرم شدن محیط لامپ خاموش شود .

برای یک نواخت شدن هوای داخل دستگاه باز هم بنا بر ابعاد جعبه یک فن با قدرت مناسب تهیه کنید .

مثلا برای یک جعبه یخدان فن به ابعاد ۸*۸ که معمولا برای تهویه کیس کامپیوتر استفاده می شود مناسب است . در این سایت ما قبلا یک مطلب اموزش ساخت دستگاه جوجه کشی را قرار داده ایم که توصیه میکنیم آن را مطالعه کنید.

اگر برای شروع یک کسب و کار به دنبال خرید یک دستگاه جوجه کشی ارزان هستید حتما مدل های  dq30  و dq40  تولید شرکت بلدرچین دماوند را بررسی کنید تا ریسک کار خود را به حداقل برسانید .

اگر شما هم چند وقتی هست مشغول پرورش بلدرچین هستید حتما متوجه شدید که گاها یک گله بلدرچین مولد یک نواخت تخم گذاری نمیکند و یا مقدار تخم گذاری بلدرچین ها در روز کم تر از حد انتظار است و نگهداری گله توجیه اقتصادی خود را از دست می دهد.

اینکه بلدرچین ها تولیدشان به پیک نزدیک باشد و مدت دوره تخم گذاری بلدرچین طولانی تر باشد به عوامل متعددی بستگی دارد برای بررسی بهتر این موضوع لازم است عوامل تخم گذاری بهتر را در دو دوره قبل از شروع تولید و حین تولید تقسیم و بررسی کنیم.

عوامل موثر قبل از شروع تخم گذاری بلدرچین

مهمترین دوران برای یک گله مولد از زمان هچ آغاز میشود و تا ۵۰ روزگی ادامه پیدا میکند. دقت کنید اگر جوجه های اختصاص یافته برای گله مولد دوران جوجه کشی داخل دستگاه جوجه کشی و یا روزهای ابتدایی خارج از دستگاه با مشکلات  سپری کرده باشند در طول دوره تخمگذاری نمی توانند بازدهی بالا داشته باشند. بیشترین آسیب جوجه ها مربوط به از دست دادن آب در دوران هچر و روزهای اول تولد است. پایین بودن رطوبت هچر و در دسترس نبودن آب کافی برای جوجه بلدرچین ها در روزهای آغازین پرورش می تواند مشکل دی هیدراته شدن و یا همان کم آبی بدن را ایجاد کرده و صدمات جدی به اندام های بلدرچین وارد کند.

همچنین تغذیه مناسب این دوران در ساخت اندامی مناسب برای زمان تخم گذاری بلدرچین کمک مهمی خواهد کرد. جیره های با فقر غذایی در مواد معدنی و ویتامین ها عمر مفید تخمگذاری را قطعا کاهش خواهد داد.

عوامل موثر بر افزایش تخم گذاری بلدرچین به ترتیب اهمیت عبارتند از :

• جیره غذایی مناسب :

اولین و مهمترین عامل استفاده از دان بلدرچین مناسب و با کیفیت است. وقتی صحبت از دان بلدرچین میشود منظور یک دان با فرمولاسیون مناسب ایام تولید است که در سایز مناسب آسیاب یا پلیت شده است. برای آگاه شدن از اقلام مورد نیاز جیره غذایی بلدرچین تخم گذار و یا سایر جیره ها مثل دان بلدرچین گوشتی و دادن جوجه بلدرچین و یا دان بلدرچین مولد به مقالات مربوط  که در همین سایت قرار دادیم مراجعه کنید. به تاریخ ماندگاری دان توجه کنید اگر بهترین دان دنیا را در اختیار داشته باشید درصورت فساد و تشکیل قارچ ها داخل دان میتواند صدمات جدی به گله وارد کند و باعث تلفات و افت تولید شود. در زمان نگهداری دان ها دمای محیط انبار را بین ۸ تا ۱۵ درجه قرار دهید و از تماس پرندگان وحشی و حیوانات موذی در امان نگهدارید تا بیماری ها را به گله منتقل نکنند. و مسئله مهم دیگر در توزیع جیره در فاصله های زمانی منظم در طول روز می باشد بهتر است دان مورد نیاز در ۳ الی ۴ نوبت با فاصله های دو تا سه ساعت در اختیار پرنده ها قرار گیرد. توجه کنید یک بلدرچین تخم گذار بالغ روزانه حدود ۳۰ گرم دان مصرف میکند. اگر بیش از این مقدار دان در اختیار بلدرچین ها قرار گیرد موجب چاق شدن پرنده و بیماری پرولاپس شده و باعث تلفات و افت تخم گذاری بلدرچین می شود.

• آب :

در دسترس بودن دائمی آب با درجه حرارت مناسب بین ۲۰ تا ۲۵ درجه بسیار مهم است یک قطعی آب ۱۰ ساعته می تواند تا چند روز تولید گله را تهت تاثیر قرار دهد و حتی در موارد طولانی تر باعث تلفات سنگین شود.

• هوای سالن :

تهویه مناسب سالن و اکسیژن رسانی کافی باعث می شود تا بلدرچین ها کمتر با بیماری های تنفسی درگیر شوند و تولیدات بهتر و منظم تری داشته باشند. در اثر تهویه ناقص سالن تجمع گاز آمونیاک حاصل از تجمع کود می تواند آسیب جدی به تولید داشته باشد. حفظ دمای سالن به طور یکنواخت بین عدد ۲۰ تا ۲۵ درجه مخصوصاَ در سالن های مجهز به قفس در کف و بالای سالن بلدرچین بسیار تاثیر گذار است. استرس دمایی در طیور موجب کاهش مصرف دان و افت تولید میشود.

• برنامه نوری :

 اجرای یک برنامه نوردهی صحیح و مناسب برای بلدرچین ها  بسیار حیاتی و مهم است. به طور کلی بهتر است برنامه نوری را از قبل از دوران تولید داشته باشیم به طوری که  در آغاز رشد در حدود ۶۰ تا ۷۰ لوکس باشد و در هفته سوم به ۱۰ لوکس افزایش یابد و مدت روشنایی اعمال شده نیز حداقل ۱۶ تا ۱۸ ساعت باشد.

قابل توجه است که طبق برخی تحقیقات انجام یافته گروهی از پرورش دهندگان بلدرچین تا ۲۳ ساعت نوردهی را اعمال می نمایند و حتی در بعضی از مزارع صنعتی پرورش بلدرچین ایتالیا از برنامه ۲۴ ساعته نوردهی استفاده می شود. باید در نظر داشت که در هر حالت جهت دستیابی به حداکثر میزان تخم گذاری بلدرچین ، اعمال برنامه ۱۶ تا ۱۸ ساعت روشنایی ضروری است. همچنین مفید است بدانید براساس برخی گزارش های اعمال ۲۴ ساعت نوردهی سبب تسریع بلوغ جنسی میگردد در حالی که ۱۶ تا ۱۸ ساعت نوردهی باعث تاخیر در بلوغ جنسی می شود.

• قفس پرورش بلدرچین :

تجهیزات مناسب نگهداری بلدرچین باید حداقل استاندارد های لازم را داشته باشند. استفاده از یک قفس بلدرچین غیر اصولی میتواند تمام زحمات شما را از بین ببرد. شیب نا مناسب قفس ها باعث صدمه به پوسته تخم ها می شود . طراحی صحیح شبکه ها و فاصله طبقات و باکس ها از هم دیگر در هوادهی به بلدرچین ها اثر گذار است. استفاده از سینی های مناسب تخلیه کود مانع تماس کود با دانخوری های طبقات پایین دست می شود. برای درک اهمیت انتخاب مناسب ترین قفس بلدرچین مقاله کاملی در این سایت قرار داده شده که مطالعه آن برای شما خالی از لطف نیست.

راهنمای انتخاب قفس بلدرچین

دانخوری وآبخوری پرندگان در مزراع خانگی را میتوانید با اشیا و ابزارهای ساده و در دسترس با ارزانترین قیمت خودتان بسازید برای این کار لازم است تا نکاتی را در نظر بگیرید.

نگه داری پرنده های خانگی با کاربری زینتی و یا جهت پرورش برای استفاده از گوشت و تخم تولیدی آن ها در محیط های مناسب پیرامون امری لذت بخش وسرگرم کننده بوده و برای عده زیادی از مردم جنبه معیشتی داشته و گاهاَ اقتصاد برخی خانواده ها به آن وابسته است .

در مطلب گذشته نحوه ساخت دستگاه جوجه کشی خانگی را شرح دادیم حال در این مطلب قصد داریم برای افراد مبتدی و تازه کار چند روش ساده ساخت دانخوری و آبخوری مرغ ، بلدرچین ، بوقلمون ، اردک و غاز و دانخوری سایر پرنده ها را با تصویر آموزش دهیم تا از هزینه های اولیه آن ها کاسته شود و یا اگر دسترسی به بازار های تامین تجهیزات پرورش طیور برایتان مقدور نیست می توانید در تامین برخی از تجهیزات خود کفا شوید .

برای ساخت دانخوری و آبخوری اگر نگاهی خلاقانه به لوازم بلا استفاده دور و اطراف خود بیاندازید قطعا با اشیائی روبرو می شوید که با کمی تغییر و اعمال سلیقه می توانند تبدیل به ظروفی مناسب برای دانخوری مرغ و آبخوری مرغ و سایر و پرندگان مزرعه کوچک شما شوند .

چند نکته در طراحی ظرف مناسب

• ظرف دانخوری که می سازید باید توان ذخیره دان برای چند روز را داشته باشد .
• امکان ورود پرنده به داخل ظرف دانخوری نباشد .
• رطوبت و آب باران و … به داخل سطل دانخوری نفوذ نکند تا دان سالم بماند .
• حرکت دان به سمت محل مصرف پرنده روان باشد .
• ظرف دانخوری و آبخوری دارای لبه ای تیز و برنده نباشد تا پرندگان دچار آسیب بدنی نشوند .
• امکان شستشوی دانخوری و آبخوری هر چند یک بار فراهم باشد .
• برای دانخوری بلدرچین از سوراخ های کوچک تر و برای دانخوری بوقلمون سوراخ های بزرگ تر ایجاد کنید .

مدل یک

استفاده از سطل های پلاستیکی برای ساخت دانخوری

پایین ترین قسمت بدنه سطل را به نسبت نوع پرنده ای که نگه داری می کنید حداقل دو سوراخ و حداکثر ۴ سوراخ با فاصله ۱۵ سانتی متر از یک دیگر ایجاد کنید .

لوله های زانویی آب و فاضلاب با زاویه ۴۵ درجه با سایز مناسب سر پرنده ( حداقل یک و نیم برابر ابعاد سر پرنده ) به عنوان محافظ لبه و مانع ریختن دان به بیرون در دهانه سوراخ ها به حالت تصویر نصب کنید .

بعد از ریخت دان به داخل سطل حتما درب سطل را بگذارید تا مانع ورود پرندگان به داخل سطل شود .

مدل دو

با لوله پلیکا دانخوری بسازید

دوعدد زانویی ۴۵ درجه از جنس پلی کا و یا پی وی سی را به هم وصل کنید .

و یک لوله به ارتفاع یک متر به آن به عنوان محل ذخیره دان متصل کنید .

لوله را با استفاده از تسمه های فلزی که می توانید با برش پیت های حلبی بسازید به دیوار محکم کنید .

مدل سه

روشی دیگر یرای ساخت دانخوری

یک سه راهی پلیکا با زاویه ۴۵ درجه را به یک لوله پلیکا متصل کنید و انتهای آن را مسدود کنید و مطابق شکل به یک گوشه از دیوار نصب کنید.

مدل چهار

یک لوله پلی کا به طول ۶۰ سانت را به شکل زیر سوراخ کنید و به یک زانویی متصل کنید و طرف دیگر زانویی را یک لوله به ارتفاع دلخواه جهت ذخیره دان متصل کرده و در کنار قفس و یا مزرعه قرار دهید .

ساخت آبخوری مرغ با استفاده از بطری آب و نوشابه

دو عدد بطری آب یا نوشابه یک و نیم لیتری آماده کنید .

استفاده از بطری های ضخیم نوشابه به علت استحکام بیشتر توصیه مشود .

یک بطری را از وسط ببرید و در ارتفاع ۵ سانتی از کفه بطری یک سوراخ متناسب با سایز سر پرنده ایجاد کنید .

بطری دیگر را پر آب کرده و یک چوب نازک داخل بطری گذاشته به طوری که حداقل دو سانت از قوطی بزرگ تر باشد .

بطری برش خورده را روی این بطری قرار دهید تا جایی که انتهای آن به چوب برسد سپس بطری را برگردانید و در محل مناسب قراردهید .

میتوانید بطری را با ریسمان به طور آویز قرار دهید .

از قرار دادن آبخوری ها در فاصله نزدیک به دانخوری اجتناب کنید

محل خروج تخم از بدن پرنده کلواک نام دارد . کلواک کانال مشترک انتهای دستگاه تولید مثلی و دستگاه گوارشی و ادرار پرندگان است ؛ بنابراین در زمان خروج تخم از بدن پرنده احتمال آلوده شدن آن وجود دارد .

در پرندگانی که در بستر نگهداری می‌شوند نیز احتمال آلوده شدن تخم با کود و یا سایر مواد خارجی بسیار زیاد است. حتی تخم‌هایی که در سیستم قفس تولید می‌شوند نیز احتمال آلوده شدن با کود یا برخی مواد از قبیل پر و خوراک وجود دارد.

بهترین کار برای داشتن تخم های سالم و کم خطر در دستگاه جوجه کشی حذف تخم های آلوده است؛ اما گاهی اوقات می توان با تمیز کردن پوسته تخم آلودگی را از بین برد و از تخم استفاده کرد. این کار در مورد تخم های گران قیمت به صرفه است . به عنوان مثال قیمت تخم قرقاول گاهی بیش از ده برابر تخم مرغ است.

برای تمیز کردن تخم ها از پارچه زبر و سمباده خیلی نرم استفاده می‌شود . در زمان تمیز کردن پوسته باید دقت کرد که هیچ تغییر یا خراشی در پوسته ایجاد نشود و به پوسته آسیب نرسد.

بعد از برداشتن آلودگی در سطح پوسته باید تخم ها را ضد عفونی کرد. هیچ گاه تخم های آلوده به کود را نباید در داخل محل نگهداری تخم قرارداد چون به سرعت آلودگی را به سایر تخم های سالم منتقل می‌کنند.

پس از خروج تخم از بدن پرنده ، پوسته آن مرطوب است. پوسته مرطوب پس اینکه در معرض هوا قرار می گیرد بسرعت خشک می شود. بعد از خشک شدن لایه مرطوب یک پوشش نازک ولی سخت روی تخم تشکیل می شود. این لایه از مواد پروتئنی تشکیل شده و به آن کوتیکول گفته می شود.

وظیفه کوتیکول جلوگیری از، از دست رفتن آب و ورود باکتری ها به داخل تخم است. بنابراین کوتیکول اولین سد دفاعی در برابر عوامل آلودگی های خارج از تخم است.

شستن یا پاک کردن تخم بوسیله اجسام زبر مثل سمباده باعت از بین رفتن کوتیکول شده و احتمال ورود آلودگی به داخل تخم افزایش می یابد.

شستن تخم ها با مواد ضدعفونی کننده هم در برخی از مراکز جوجه کشی انجام می شود ؛ اما معمولاً با ریسک هایی همراه است. معمولاً گفته می شود که تخم هایی که خیس می شوند لایه محافظ روی تخم از بین می رود و مقداری آب وارد روزنه ها می شود که احتمال دارد آلودگی های که روی سطح پوسته تخم وجود داشته اند وارد تخم کند.

اگر عوامل آلوده کننده تخم مخصوصاً قارچ ها وارد تخم شوند و این تخم ها در داخل دستگاه جوجه کشی قرار گیرند قارچ های آلوده کننده به دلیل فراهم بودن مواد مغذی لازم برای رشد به سرعت رشد می‌کنند و در مرحله اول جنین را تلف می کنند و سپس کل فضای تخم را اشغال می کنند. همان طور که می دانید رشد قارچ ها به صورت تصاعدی و خیلی سریع است. این رشد سریع، گاز زیادی در داخل تخم تولید می کند و چون روزنه های تخم توسط همین قارچ ها گرفته شده است گازها در داخل تخم تجمع پیدا می کنند تا اینکه براثر فشار گاز داخل تخم پوسته ترک می‌خورد و محتویات آن به بیرون از تخم می ریزند و این محتویات تخم های اطراف و سایر بخش های دستگاه را آلوده می کنند چون در داخل دستگاه گردش هوا وجود دارد. بنابراین اگر یک تخم آلوده در داخل دستگاه وجود داشته باشد به سرعت می تواند تمام تخم ها و حتی جوجه هایی که متولد شده‌اند را آلوده کند.

اگر تخم انفجاری در دستگاه دیدید که معمولاً رنگ محتویات تخم سبز رنگ یا گاهی سیاه رنگ می‌شود علامت اخطاری است مبنی بر اینکه شرایط بهداشتی جمع آوری و نگهداری تخم یا دستگاه جوجه کشی مناسب نیست.

معمولا تخم هایی که در معرض انفجار قرار دارند کمی تغییر رنگ در پوسته مشاهده می شود سفیدی پوسته مایل به آبی می شود.

در پرندگانی مثل کبک معمولاً تا دو هفته اول تخم ها قابلیت قرار دادن در دستگاه جوجه کشی را ندارند چون درصد نطفه داری کمتر از 20 درصد است که موجب کاهش بهره وری در امر تولید و پرورش پرنده اختلال ایجاد می کند.

در هفته اول تخم گذاری به دلیل اینکه برنامه تخم گذاری پرنده ماده هنوز منظم نیست و ممکن است تخم بیشتر یا کمتر از حد معمول در دستگاه تولید مثلی پرنده ماده بماند و جنین روند رشد مناسبی را طی نکند و توانای لازم برای بیرون آمدن از تخم را نداشته باشد

از طرفی سلولهای تولید کننده سفیده و پوسته تخم هنوز خوب فعال نیستند و ممکن است کیفیت سفیده و پوسته مناسب برای رشد جنین نباشد و موجب شکسته شدن پوسته در اثر حمل به سالن جوجه کشی شود.

اندازه تخم هم معمولاً در هفته اول تولید نسبتاً کوچک است و تخم هایی که وزن و اندازه انها کمتر از 70 درصد وزن و اندازه نرمال تخم باشد مناسب جوجه کشی نیستند چون محتویات تخم برای رشد جنین کافی نیست از طرفی جوجه ای هم اگر تولید شود قابلیت زنده ماندن ندارد.

نر ها هنوز به بلوغ کامل نرسیده اند و یا اینکه کیفیت اسپرم تولیدی پایین است و مهارت کافی برای جفتگیری ندارد. در نتیجه نمی توانند جفتگیری موفقی داشته باشند و اگر هم جفتگیری داشته باشند کیفیت اسپرم تولیدی خیلی خوب نیست به همین دلیل درصد نطفه داری در تخم های یک تا دو هفته اول تولید نسبتاً پایین است .

با این تعریف می توان گفت تخم های هفته های اول و دوم شروع تخمگذاری پرنده مادر مناسب جوجه کشی نیستند و چنانچه از این تخم ها در دستگاه جوجه کشی استفاده شود ممکن است دچار عفونت شده و بقیه تخم های سالم را نیز آلوده کند که در روند پرورش و تولید پرندگان تاثیر منفی می گذارد.

این دو دستگاه از نظر ظاهری کانلا مشابه یک دیگر هستند به گونه ای که هر دو دارای یک عایق کارا نسبت به فضای بیرون دستگاه جوجه کشی ، فن ، رطوبت ساز ، گرماساز هستند تنها تفاوت اساسی و کلی دستگاه جوجه کشی ستر و دستگاه جوجه کشی هچر بیشتر در آن چیزی است که درون آن ها است مثل فن ها و مکنده ها و رطوبت سازها و پنکه های گردش هوا در دستگاه های جدید با استفاده از فن آوری ها جدید امکان ستر و هچر همزمان در یک دستگاه بوجود آمده است.

در مورد این دستگاه ها دقت شود تا عایق بین دو ورق آن ها از نوع مرغوب و با ضریب رسانش مناسب انتخاب شوند مثلا یک یونولیت با قطر 10 سانتی متر می تواند این عمل را به خوبی انجام دهد نکته مهم دیگر این که سعی شود تا از یک دستگاه رطوبت ساز سرد و در نزدیکی فندستگاه جوجه کشی استفاده شود

جهت تامین رطوبت دستگاه می توان از اسپری تحت فشار استفاده کرد زیرا آب را به اندازه ذرات بخار خرد و پودر می کند و نزدیک فن به گونه ای نصب می شود تا به همراه گردش هوا بتواند این رطوبت را نیز منتشر کند . البته غیر از این روش می توان از روش ترکیبی پدکولینگ نیز استفاده نمود به گونه ای که دقیقا یک کولر آبی بدون بدنه را درون ماشین جوجه کشی طراحی نمود با همان پوشال همان پمپ و همان کفی برای ایجاد حرارت نیز می توان از انواع لوازم الکتریکی و گردش آب گرم استفاده کرد ولی به لحاظ یکنواختی بهتر است تا از گردش هوای گرم استفاده شود . در مورد درب دستگاه جوجه کشی ستر و دستگاه جوجه کشی هچر نیز می توان گفت در صورت این که نیاز مبرم به سرکشی به درون دستگاه احساس شد بهتر است تا جنس درب ها از شیشه دوجداره تهیه شوند تا از اتلاف انرژی و تبادل دمای بیرون دستگاه با دمای داخلی جلوگیری شود.

سنسورهای دستگاه جوجه کشی

 دستگاه های جوجه کشی دارای یکسری حسگر یا سنسورهایی می باشند که میزان دقت آن ها با یک دیگر متفاوت است . این سنسور ها شامل رطوبت سنج ، دما سنج و حسگر مهم دیگری که معمولا نسبت به آن بی توجهی می شود سنسور اکسیژن و دی اکسید کربن است که البته این نوع حسگرها گران قیمت ولی موثر هستند از جمله سایر این تجهیزات صفحه دیجیتال خارج دستگاه است که با مشاهده آن می توان متوجه فعال یا عدم فعال بودن تجهیزات ذکر شده درون دستگاه شد علاوه بر آن می توان از طریق سیستم کنترل میزان خاصیت تجهیزات دستگاه جوجه کشی نیز مورد بررسی قرار گیرد برای مثال سیستم کنترل ها وظیفه تنظیم دور فن ها با توجه به وضعیت دما و رطوبت محیط را برعهده دارند.

بهتر است که سنسورها به سخت افزارهای رایانه ای متصل باشند تا از بابت کنترل دائمی و دقیق آن ها اطمینان حاصل نماییم . علاوه بر تمام این گفته ها برخی دستگاه ها یکسری لوازم جانبی دیگر نیز مثل کرک جمع کن که کرک جوجه ها را جمع آوری می کند دارا هستند که تمام این لوازم جانبی و لوازم اصلی بهتر است تا قابلیت جداشدن داشته باشند تا بتوان در مواقع لزوم آن ها را برداشت و شستشو ، تعمیرات یا سرویس دستگاه جوجه کشی را آسان تر نمود .

قطعه ای مهم در دستگاه ستر

مهمترین وسیله ای که در دستگاه ستر بکاربرده می شود الکتروموتوری با قابلیت تنظیم سرعت های مختلف جهت حرکت راک و شانه های دستگاه جوجه کشی است که این عمل همانند حرکت دادن تخم ها توسط مرغ مادر سبب جلوگیری از چسبندگی زرده به پوسته تخم حین فرایند جوجه کشی می شود .

سیستم کنترل پی آی دی ( PID ) خطاها را کاهش می دهد. این تکنولوژی در بسیاری از اماکن و کارخانه ها برای کنترل دما، فشار، سطح و خیلی از فرایندهای دیگر کاربرد دارد. PID  پایه و اساس تمامی کنترل هایی هست که برای کاهش خطا طراحی و ساخته شده اند.

PID مخفف Derivative Integral Proportional  است. کنترل PID یعنی عمل کردن بر روی متغییر مورد کنترل از طریق ترکیب مناسب سه عمل کنترلی تناسبی، انتگرالی، مشتق گیر، که به شرح زیر میباشد.

1: تناسبی: که در آن عمل کنترل با سیگنال خطای محرک که مساوی دلتای میان سیگنال ورودی و سیگنال پس خور است متناسب می باشد.

2: انتگرالی: که در آن عمل کنترل با انتگرال سیگنال خطای محرک متناسب خواهد بود.

3: مشتق گیر: که در آن عمل کنترل با مشتق سیگنال خطای محرک متناسب می باشد.

در خیلی از کنترلرها به علت حساسیت عبارت مشتق نسبت به نویز و سختی اجرا، از آن صرف نظر شده و کنترل را به صورت PI عملیاتی می‌کنند.

تا قبل از اینکه سیستم های کنترل PID وارد صنعت جوجه کشی شود لازم بود تا کاربر دستگاه جوجه کشی نسبت به دمای محیط و اطراف دستگاه دقت بیشتری کند و نیاز کاربر به آموزش جوجه کشی بیشتر بود، تا نوسانات دمای محیط موجب شوک دمایی نشود حال با بهره گیری از این دانش در کنترلر ها و مجهز شدن دستگاه ها به سنسور های محیطی میزان نوسانات احتمالی دستگاه به حداقل رسیده و موجب افزایش بازدهی خواهد شد.

مزیت دیگر سیستم های PID محاسبه توان لازم است بدین صورت که اگر برای دستگاه دمای 37.7 تنطیم شده قبل از آنکه دما به عدد مورد نظر برسد سیستم با محاسبه ای که انجام می دهد میزان انرژی ارسالی به سمت هیتر را کاهش می دهد تا پس از رسیدن دما به عدد 37.7 دما بالاتر نرود و همچنین در مسیر کاهش دما همین محاسبات انجام شده تا جایی که با ارسال انرژی لازم به هیتر دما با کمترین میزان نوسان در محدوده لازم ثابت می ماند.

تا اینجا روشن شده که کنترل پی آی دی چه کاربرد مھمی در پروسه ھا مخصوصا پروسه ھای غیر قابل پیش بینی دارد. پی آی دی با استفاده از خطا ھای قبلی و خطا ھای حال، آینده را پیش بینی کرده و تدابیری برای کنترل ھر چه بھتر دستگاه جوجه کشی ایجاد می کند.

لازم به ذکر است شرکت بلدرچین دماوند سالهاست تکنولوژی پی آی دی را در سطحی ساده و کاربردی در ماشین های جوجه کشی اجرا کرده و در پروژه های آتی با سطح تکنولوژی بالاتر محصولات بلدرچین دماوند عرضه خواهد شد.

یکی از مهم ترین کارها در پرورش و نگهداری بلدرچین تهیه یک دان بلدرچین مناسب و با کیفیت می باشد. توجه کنید غذای بلدرچین ها در هر مقطعی از سن رشد و یا تخمگذاری فرمول متفاوتی دارد و عدم توجه به نیاز های غذایی بلدرچین موجب می شود تا مزرعه پرورش بلدرچینشما دچار بحران شده و در بهترین حالت ممکن سود آوری اقتصادی خود را از دست دهد و یا با تلفات سنگین روبرو شوید.

1- ابتدا نیازهای غذای بلدرچین در سنین مختلف را که طی مقاله ای جداگانه به آن پرداختیم مطالعه کنید.

2- برخی اقلام مورد استفاده در دان بلدرچین شامل : دانه ذرت ، کنجاله سویا ، دانه گندم ، کنجاله کلزا ، گلوتن ذرتف نمک ، روغن سویا ، پودر صدف ، سبوس گندم ، پودر یونجه ، پودر ماهی ،پودر گوشت و ...

3- برای اینکه یک دان بلدرچین با ارزش غذایی مورد نیاز را داشته باشیم باید آنالیز مواد اولیه را بررسی کنیم، آنالیز برخی از اقلام مورد استفاده در دان بلدرچین به شرح زیر می باشد.

4- نوشتن یک فرمول مناسب مستلزم آن است تا با توجه به فراوانی نهاده ها و بررسی قیمت آن ها طوری اقلام را انتخاب کنیم تا فرمول دان بلدرچین با حفظ ارزش غذایی دارای قیمتی مناسب و ارزان باشد. مثلا برای تامین انرژی جیره غذایی بلدرچین می توان از ذرت و یا گلوتن ذرت استفاده کرد.

5- ما در اینجا یک جیره پیشنهادی برای تغذیه بلدرچین ها برای شما داریم فرمول دان بلدرچین پیشنهادی توسط متخصصین علوم دام و طیور تهیه شده و سال هاست در مزارع به عنوان غذای بلدرچین مورد استفاده قرار گرفته است.

لازم به ذکر است برای بالا بردن راندمان کار بهتر است با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه فعالیت و فصول مختلف سال جیره های اختصاصی داشته باشید . برای این کار می توانید از متخصصین پرورش طیور در استان خود مشاوره بگیرید.

6- هنگام تهیه دان یا غذا به کیفیت مواد اولیه توجه کنید. مواد اولیه دان بلدرچین بایستی رنگ و بوی طبیعی داشته و فاقد هرگونه ناخالصی باشند. همچنین از نظر میزان رطوبت باید بررسی شوند تا پس از ترکیب دچار فساد نشود.

7- اقلام درشت سایز جیره غذایی بلدرچین که اقلام پایه هستند مانند ذرت، گندم و سویا و ... حتما باید در سایز مورد نیاز آسیاب شوند و با سایر مواد مانند مکمل ها و ویتامین ها که معمولا پودری و آردی شکل هستند ترکیب شوند. ابتدا مواد اصلی غذا را آسیاب کنید و سپس وارد میکسر کنید سپس ویتامین ها و سایر مواد پودری و کم حجم را با هم ترکیب کنید و به مرور زمان وارد میکسر کنید. چنانچه عملیات مخلوط کردن ناقص انجام شود و یا بیش از اندازه صورت گیرد باعث جداشدن اقلام از یکدیگر شده و جیره یکنواختی در اختیار پرنده قرار نمی گیرد. سایز آسیاب غذای بلدرچین برای هر هفته از پرورش متفاوت است به صورتی که دان در هفته های ابتدایی بسیار ریز و نرم است و در سنین بالاتر غذای بلدرچین کمی درشت تر می شود.

8- دان بلدرچین آماده را در محل های خنک و دور از دسترس پرندگان و حیوانات موذی قرار دهید. نگهداری غذای بلدرچین در سالن پرورش و یا مکان های گرم باعث فساد سریع آن می شود.

 در نهایت توصیه می کنیم اگر مهارت کافی در تهیه دان بلدرچین ندارید دان یا غذای بلدرچین را از کارخانه های معتبر به اندازه حداکثرنیاز یک هفته تا ده روز تهیه کنید. توجه کنید تغییر ناگهانی ترکیب دان موجب خسارت به بلدرچین ها خواهد شد. 

جنین در اطراف زرده رشد می‌کند و به‌ مرور زرده توسط رشد شکم جوجه احاطه‌ شده و و در نهایت از طریق بند ناف وارد محوطه شکمی جوجه می‌شود. باقیمانده زرده که وارد بدن جوجه می شود 24 تا 48 ساعت پس از تولد جوجه می‌تواند احتیاجات غذایی جوجه را تأمین کند.

زرده معمولاً چربی و بخشی از پروتئین موردنیاز جنین را تأمین می‌کند. بااینکه نطفه دقیقاً بر روی زرده قرارگرفته است ولی تقریباً آخرین بخش تخم که برای رشد جنین مصرف می‌شود زرده است!

بنابراین ترکیبات زرده از لحاظ مواد مغذی مثل پروتئین، چربی، ویتامین ها، املاح معدنی و غیره در کیفیت جوجه تاثیر زیاد و تعیین کننده ای دارند ولی رنگ زرده تاثیر اثبات شده ای بر روی کیفیت جوجه تولیدی ندارد.

به همین دلیل است که جوجه یک‌ روزه تا 24 ساعت پس از تولد معمولاً به خوراک نیاز ندارد. چون تمام مواد مغذی مورد نیاز را از باقیمانده زرده تأمین می کند.

اگر تغذیه دستی جوجه بلافاصله بعد از تولد شروع شود ممکن است زرده به‌خوبی در بدن مصرف نشود. به دلیل مواد غذایی زیادی که در زرده وجود دارد احتمال عفونت و فساد آن و درنتیجه تلف شدن جوجه وجود دارد.

بنابراین بهتر است در 24 ساعت اول پس از تولد جوجه خوراک در اختیار جوجه قرار نداد. خوشبختانه جوجه‌ها هم در 24 ساعت اول تولد اشتهای زیادی ندارند؛ اما آب را می‌توان پس از خروج جوجه از دستگاه جوجه کشی در اختیار آن قرارداد. تا در اثر گرمای محل پرورش و تحرک جوجه، آب بدن از دست نرود.

اگر عفونت و آلودگی در داخل تخم یا در دستگاه  وجود داشته باشد این آلودگی ها قبل از بسته شدن و خشک شدن بند ناف ممکن است وارد بدن جوجه شده و زرده را عفونی کند و در نهایت سبب تلف شدن جوجه شود.

جوجه‌ها معمولاً هم‌زمان از تخم خارج نمی‌شوند بنابراین از زمان تولد اولین جوجه تا آخرین جوجه یک میانگین ساعت در نظر گرفته‌ شده و مبنای اولین تغذیه جوجه‌ها در سالن پرورش قرار داده می‌شود.

دستگاه جوجه کشی یک ابزار جوجه کشی مصنوعی است. درواقع با الگو گرفتن از رفتار طبیعی پرنده کرچ و با کمک فنّاوری فرایند تبدیل تخم به جوجه را بجای مرغ کرچ یک ماشین تمام خودکار انجام می‌دهد.

فناوری ساخت دستگاه جوجه کشی هم زمان با رشد صنایع مختلف پیشرفت می‌کند و هرروز کار آیی دستگاه های جوجه‌کشی بیشتر می‌شود. کار جوجه کشی مصنوعی از قرار دادن تخم در محفظه هایی که با کود و برگ و چوب گرم می شد شروع‌شده است.

نخستین  ماشین جوجه کشی به نام مصریان باستان و چینی ها ثبت شده است. روش های جدید جوجه کشی را حدود 270 سال قبل (1750 میلادی) فردی به نام رموار ابداع کرد. وی از حرارت حاصل از تخمیر کود اسب برای جوجه کشی استفاده کرد.

در سال 1770 میلادی، شامپیون با استفاده از گردش هوای گرم دستگاه های جوجه کشی را گرم کرد و در سال 1777 میلادی یک فیزیک دان فرانسوی با استفاده از حرارت آب گرم عملیات جوجه کشی را انجام دادند.

در سال 1895 میلادی  شفرز یک ماشین جوجه کشی 20000 تایی ساخت. در سال 1923 میلادی نخستین ماشین جوجه کشی برقی توسط شرکت پیترسایم در آمریکا به بازار عرضه شد.

نخستین کارخانه جوجه کشی در ایران در سال 1339 به ظرفیت سالانه حدود 3/2 میلیون قطعه راه اندازی شد.

در هر زمان از جدیدترین تکنولوژی و امکانات در ساخت دستگاه ها استفاده می شده است. دستگاه‌های جوجه کشی کامپیوتری، کنترل از طریق موبایل یا جی اس ام و حس‌گرهای تنظیم دما توسط خود جوجه و... در حال پیشرفت و ساخت هستند.

 مهم‌ترین هدف تولیدکنندگان دستگاه های جوجه‌کشی این است که بتوانند حداکثر تعداد جوجه سالم را از تخم‌های خوابانده شده در دستگاه با حداقل هزینه به دست آورند. درصد هچ شاید هیچ‌گاه به صد در صد نرسد اما در صنعت جوجه‌کشی درصد هچ بیش از 80 درصد مورد قبول است؛ یعنی از هر 100 عدد تخم نطفه‌دار سالمی که در دستگاه قرار داده می‌شود حداقل 80 جوجه زنده و سالم داشته باشیم؛ یعنی هچ بیش از 80 درصد شود.

تخم بلدرچین یکی از محصولات بلدرچین بوده که با توجه به خاصیت های گوناگون آن بسیار در طب سنتی مود توجه اطبا قرار گرفته و در اکثر مواردی که شخص نیاز به تامین انرژی داشته باشد تخم بلدرچین را به عنوان غذای اصلی به او پیشنهاد می دهند.

کیفیت تخم بلدرچین

اگر کیفیت تخم بلدرچین حفظ شود ، غذایی طبیعی و بسیار با ارزش است . مرغوبیت تخم بلدرچین وابسته به ویژگی ها ی مشخصی است که بعضاً داخلی و تعدادی نیز خارجی هستند . بر این ویژگی ها عوامل مختلفی مؤثرند که لازم است پرورش دهنده ی بلدرچین آن ها را شناخته و ارزیایی نماید .

 در بین این ویژگی ها تعدادی اهمیت اساسی دارند . زیرا بر روی قیمت تخم بلدرچین و راحتی فروش آن مؤثرند.

هر چند که تلاش های تولید کننده ی تخم بلدرچین با کیفیت ، مشهود نیست ولی او می بایستی تمام سعی خود را در این جهت به عمل آورد . این تلاش مستلزم توجه بیشتر از زمان تهیه تخم نطفه دار و قرار دادن آن در دستگاه جوجه کشی مرغوب تا مرحله تغذیه و پرورش بلدرچینمادر مخصوصاً در سیستم پرورش به طریقه ی بستر است.

مواد مغذی در تخم بلدرچین

تخم بلدرچین از جهتی یک ماده ی غذایی است که به سرعت خراب می شود . لذا تولید کننده می بایستی در جهت تضمین کیفیت آن ، با نگه داری اصولی از فاسد شدن تخم بلدرچین جلوگیری نماید .

بدون شک تخم بلدرچین یکی از بهترین غذاهای طبیعی است که نه تنها سبب به وجود آمدن جوجه می شود ، بلکه باقی مانده ی زرده ی آن تا مدت 24 تا 48 ساعت تغذیه ی جوجه ها را تضمین می کند .

چنان چه دو قاشق کوچک ، شکر یا بهتر از آن ، دو قاشق چای خوری عسل به یک عدد تخم بلدرچین اضافه شود ، به یک غذای خوب و پر انرژی تبدیل می شود.

مواد مغذی که در تخم بلدرچین موجود بوده ، همگی قابلیت هضم در بدن انسان را دارا بوده و انسان قادر است تا حدود 97 درصد از پروتئین موجود در تخم بلدرچین و 95 درصد از چربی آن و 98 درصد از هیدرات های کربن تخم بلدرچین را مورد استفاده قرار داده و براحتی هضم کند .

مقایسه تخم بلدرچین و شیر گاو

تخم بلدرچین نیز مانند شیر در انسان موجب رشد و تکامل اعضای بدن شده به طوریکه در برخی موارد با شیر گاو مقایسه می شود هر چند شیر بدلیل مقدار زیادی کربوهیدرات در مقایسه با تخم بلدرچین غنی تر به حساب می آید. تخم بلدرچین مواد معدنی بسیاری از جمله آهن و فسفر بوده و می توان گفت تمامی ویتامین ها بخصوص ویتامین  A  ، D ، تیامین (B2) و ریبو فلاوین (B2) را دارا می باشد . سطح انرژی و پروتئین تخم بلدرچین نیز بسیار مناسب گزارش شده است . با توجه به نیاز تغذیه ای یک انسان ، یک تخم مرغ و یا معادل آن حدود شش تخم بلدرجین ، چیزی در حدود 10 درصد پروتئین ، 9 درصد چربی و 4 درصد از کالری مورد نیاز بدن انسان را تأمین می نماید .

به نظر می رسد که ارزش اقتصادی و قیمت تخم بلدرچین در مقابل ارزش غذایی بالای آن ، کم است . با این حال توصیه میشود به تازه بودن آن برای بهره برداری بیشتر توجه خاص معمول گردد.

در خاتمه لازم به یادآوری است که رنگ پوسته و لکه های روی تخم بلدرچین هیچ ارتباطی با ارزش غذایی و خاصیت آن ندارد .

خروس لاری در اساطیر کهن ایران ، اولین پرنده ای است که توسط کیومرث ( اولین پادشاه پیشدادیان ) به ایرانیان هدیه شد و از آن پس با انسان و کنار او ماند .

جنگ خروس لاری یکی از قدیمی ترین بازی های نمایشی بشر و متعلق به عصر کلاسیک با قدمتی 6000 ساله  است و سوابق کهن آن به احتمال قریب به اتفاق به آسیا باز می گردد .

جنگ خروس های لاری به معنی اجرای یک بازی خونین بین دو خروس لاری اصلاح شده است که با هدف تفریح انسان ها و احتمالا شرط بندی ، در محوطه ای محصور ( گود یا رینگ مبارزه ) در کنار هم قرار گرفته و تا دم مرگ به جدال برخاسته و به یک دیگر آسیب وارد می کنند .

جوجه کشی خروس لاری

اصول جوجه کشی مرغ و خروس لاری و موارد فنی جمع آوری و نگهداری تخم ها قبل و بعد از قرار دادن در معرض دمای مناسب برای رشد جنین در جوجه کشی طبیعی و مصنوعی یکسان است با این تفاوت که در اولی عملیات توسط خود مرغ کنترل می شود ولی در دستگاه جوجه کشی باید به صورت دستی و یا به شیوه ای خودکار به کنترل آن بپردازیم تا از تغییر و نوسان شرایط در شبانه روز جلوگیری به عمل آید .

چند هفته اول ( به خصوص 4 هفته ) ، دوره مهمی در حیات جوجه ها محسوب می شود . لازم است در محیطی مناسب و بهداشتی نگهداری شوند ، محل آن ها گرم باشد و غذا و آب مناسب در اختیارشان قرار گیرد ، در غیر این صورت تلف شده و یا رشد آن ها متوقف می شود و بعد ها هیچ گاه به عنوان یک خروس لاری به قدرت واقعی خود نخواهد رسید .

در واحد های پرورش خروس های لاری که نسبتا کوچک بوده و در هر بار فعالیت تولید مثلی ، تعدا اندکی تخم زیر مرغ کرچ یا دستگاه جوجه کشی خوابانده می شود ، اغلب نمی توان از مادر مصنوعی بزرگ استفاده کرد .

تکثیر و پرورش خروس لاری

تکثیر و اصلاح مرغ خروس لاری کار خسته کننده و دراز مدتی است و لازم است با توجه و علاقه کافی دنبال شود . در صورت نبودن عشق و علاقه به این کار نباید وارد گود شد .

با فرض این که افراد گله ، سالم و عاری از انگل های داخلی و خارجی باشند ، تغذیه مناسب آن ها مهم ترین عامل افزایش باروری و جوجه درآوری تخم ها محسوب می شود . تغدیه آن ها از طرفی روی هدف ما در جهت توسعه جوجه های سالم نیز اثر می گذارد .

نباید در تغذیه خروس های لاری جوان و بالغ ، کم گذاشت و کوتاهی کرد .

برای مثال می توان جیره تجاری جوجه های گوشتی را به صورت آردی یا پلت مورد استفاده قرار داد و در کنار آن از خرده برنج به ویژه در مراحل پایانی دوره رشد استفاده کرد .

رایج ترین اشتباه تغذیه ای خروس لاری استفاده از خوراک های غلط است . نباید به پرندگان اجازه داد تا در کنار جیره تجاری از پس مانده های غذای انسانی و یا دانه های خوراکی که در نتیجه جستجوی زمین به آن دسترسی پیدا می کنند برخوردار شوند .

خروس لاری ناسالم قدرت نبرد و رقابت ندارد . همچنین پرنده قوی و سالم از گله های سالم به دست می آید . هیچ داروی معجزه گری نمی تواند در دراز مدت پرندگان را سالم نگه دارد . سلامت گله پایه ، مرغ های مادر و خروس های جوان از ارکان های مهم نگه داری گله های خروس لاری است . اصول بهداشت ، سلامت و کنترل بیماری ها در گله های خروس لاری شبیه پرورش تجاری مرغ است .

رعایت بهداشت ، رکن اصلی نگه داری مرغ و خروس لاری و به طور کلی هر گونه حیوان پرورشی اعم از تجاری یا خانگی است و رعایت اصول و موازین امنیت زیستی رکن اصلی بهداشت است .

خروس بازی و جنگ خروس لاری

خروس بازی در کشورها و فرهنگ های مختلف ، درگیر خرده فرهنگ های متنوع و متکثری است . حاملین آن ها ارزش های خاص خود را دارند و درست همچون دیگران عمل می کنند . آن ها خروس بازی را عملی وحشیانه و غیرانسانی نمی دانند و فکر می کنند درست همان کاری را می کنند که به طور طبیعی این پرندگان برای آن آماده شده اند .

بررسی میدانی زندگی مرغ و خروس لاری ، « اهلی رهاشده » و اهلی نشان می دهد که همه آن ها در حالت طبیعی زندگی اجتماعی پیچیده ای داشته و حتی در صورت بروز درگیری بین آن ها ، شدت چندانی ندارد . در عوض رفتارهای باوقار و محافظتی خروس از مرغ ها و جوجه ها دیده می شود .

مرغ و خروس لاری بینایی و شنوایی مناسبی دارند ولی دیگر حواس آن ها توسعه چندانی نیافته است . در شرایط طبیعی در کف جنگل و روی بستر علفی نسبتا ضخیم آن به سر می برند و رفتارهای آن ها با چنین محیطی سازگار است .

جوجه ها در زمان تولد به طور فطری می دانند چگونه نوک بزنند و لذا به اشیاء موجود در اطرافشان نوک زده و احتمالا آن ها را مصرف می کنند .

خروس های لاری به طور طبیعی برای به دست آوردن غذا ، قلمرو و جفت بالقوه به نبرد می پردازند . این نبردها معمولا برای ایجاد سلسله مراتب اجتماعی و مناسبات سلطه در میان افراد گروه انجام می شود.

اصالت خونی یکی از دلایل مهم برد خروس لاری در میدان نبرد است و جستجو برای یافتن یک خروس برتر و قهرمان ، مستلزم استفاده از لاین های خاصی است که قبلا خروس هایی از میان آن ها برنده شده اند . به همین دلیل تولید خروس برنده ، تنها و تنها کار پرورش دهنده ای است که از طریق انتخاب لاین های مناسب و آمیزش های مناسب بین آن ها به تدریج چنین خروسی را ایجاد کرده است .

زندگی ، حرفه و عملیات خروس لاری درست شبیه یک کشتی گیر یا بوکسور است . او در طول زندگی به فراگیری تاکتیک ها و غنون نبرد پرداخته ، قبل از مسابقات ، آماده سازی گردیده و در خلال مسابقات نیز همچون یک ورزش کار واقعی مورد رسیدگی قرار می گیرد . در این گونه ورزش ها شش عنصر قدرت ، استقامت ، سرعت ، انعطاف پذیری ، تمرکز و فکر مورد نیاز است و باید در ورزش کار تقویت شود .

خروس های لاری را نمی توان به صورت درهم در یک محوطه نگهداری کرد . به صورت سنتی برای جلوگیری از درگیری ، آن ها را در قفس های انفرادی نگهداری می کردند .

خروس لاری باید در زمان ورود به میدان باید گوشت مناسبی روی بدنش داشته ، از سلامت کامل برخوردار بوده و سینه قوی و پری داشته باشد ولی چربی اضافی در اطراف روده هایش نداشته باشد .

نکته مهم در پرورش و اصلاح خروس لاری

هر روز پس از تمرین رزمی ، خروس لاری را به حمام ببرید . هیچ گاه به خروس های برتر و جایزه دار ، مواد محرک از قبیل استروئیدها و دیگر مواد و داروهای مصنوعی داده نشود ، گرچه در خروس های میانه حال از این مواد استفاده می شود .

حالت اول : در این حالت ، سر جنین بین پاها قرار دارد . اگر چه این وضعیت در ابتدای دوره جوجه کشی طبیعی است ، اما در مقطع پایانی دوره جوجه کشی ، جنین سر خود را بالا آورده و آن را در زیر بال راست قرار می دهد . این نوع حالت قرارگیری غیرطبیعی جنین همیشه کشنده است . این حالت با بالا بودن دمای دستگاه جوجه کشی بیش از میزان طبیعی در ارتباط است .

حالت دوم : در این حالت ، سر جنین در محل انتهای کوچک تخم قرار گرفته است . این وضعیت در پنجاه درصد موارد کشنده است . کمک به جنین ها در زمان خروج از تخم ، میزان جوجه در آوری را افزایش می دهد .

حالت سوم : در این حالت ، جنین سر خود را به جای بال راست ، در زیر بال چپ قرار داده است . قرار گرفتن جنین در چنین حالتی تقریبا همیشه مرگ آور بوده و این حالت با سوء تغذیه در مرغان مادر در ارتباط است . دمای بالای دستگاه جوجه کشی یا چرخش نامناسب تخم ها در طی دوره جوجه کشی نیز در ایجاد این حالت نقش دارند .

حالت چهارم :  در این حالت ، بدن جنین در حول محور طولی تخم می چرخد و در نتیجه سر جنین از اتاقک هوایی تخم دور شده و در ناحیه جانبی تخم قرار می گیرد . چون نوک جوجه از اتاقک هوایی تخم دور است لذا مرحله انتقال به شکل تنفسی ریوی انجام نشده و در صورت عدم کمک به جوجه برای خارج شدن از تخم ، قرار گرفتن در این حالت اغلب کشنده است .

حالت پنجم :  این حالت زمانی روی می دهد که پاها در بالای سر قرار گرفته اند . به علت قرار گرفتن جنین در چنین حالتی ، پاها امکان لگد زدن (Kick) به محل مناسبی از پوسته تخم را نداشته و در نتیجه جوجه ، بدون قدرت پاها ، توانایی شکستن پوسته و خروج از تخم را نخواهد داشت . در این حالت نیز بدون کمک خارجی ، قرارگیری غیرطبیعی جنین منجر به مرگ آن می شود .

حالت ششم : در این حالت ، سر جنین به جای قرار گرفتن زیر بال راست ، روی آن قرار دارد ، این شکل قرارگیری جنین هر چند غیرطبیعی بوده و با مشکل همراه است ، اما امکان تفریخ و خروج جوجه از تخم وجود دارد .

حالت هفتم : این حالت زمانی روی میدهد که جنین کوچک بوده و یا شکل تخم کروی باشد . در چنین حالتی جنین برخلاف جهت قرار گیری طبیعی و به صورت عرضی در درون تخم قرار داشته و سر آن مجاور اتاقک هوایی تخم است . قرار گرفتن جنین در چنین حالتی نیز اغلب مرگ آور است .

با قرار دادن پرنده نر در کنار مرغ عشق ماده ، نمی توان از جفت گیری آن ها اطمینان حاصل نمود . گاه پرنده نر و ماده با یک دیگر دوست شده ،  اما حاضر به جفت گیری با یک دیگر نمی شوند . بسته به خصوصیات مرغان عشق شما و گوشه گیر بودن یا اجتماعی بودن ایشان ، زمان جفت گیری مرغ عشق تفاوت می نماید .

صاحبان گرامی بایستی اغذیه مناسب ، أب زلال، وسایل بازی  و محیطی ساکت را برای مرغان عشق فراهم نموده و منتظر واکنش ایشان به یک دیگر باشند . علاوه بر موارد مزبور ، صاحبان محترم با انتخاب جفت مناسب (حدود یک سال سن داشته باشند ) ، کاهش تنش ، استفاده از یک جفت مرغ عشق دیگر (جهت تحریک و بروز رفتارهای تولید مثلی) و افزایش تدریجی طول دوره نوردهی ، می توانند به نتیجه بهتری در جفت گیری مرغ عشق دست یابند. سعی نمایید ،

جهت افزایش قدرت باروری در مرغان عشق نر، به تغذیه ایشان با مکمل های مولتی ویتامین - مینرال ( خصوصا ویتامین های E و  D) ، جوانه گندم و تخم کتان اقدام فرماید. همچنین جهت تشخیص جنسیت مرغ عشق می تواننید به بخش مقالات مرتبط در پایین همین صفحه مراجعه کنید.

گاه مواردی چون انبوه بودن پرهای ناحیه مخرج ، لق بودن نشیمنگاه ( عدم امکان جفت گیری مطلوب ) ، تغذیه نامناسب ، عفونت تخمدان یا مجرای تخم بر ، تومورهای دستگاه تناسلی و اختلالات ارثی ، موجب نطفه دار نشدن تخم ها می گردند . توجه نمایید که جدا از بیماری ها و عوامل ژنتیکی ، گاه به سبب عواملی چون تنش ، لانه تخم گذاری نامناسب ، قفس نامطلوب و هم چنین آب و غذای ناکافی ، با وجود جفت گیری میان مرغان عشق ، از تخم گذاری خبری نخواهد بود.

پس از آن که مرغان عشق به یک دیگر عادت نمودند ،  در صورت آن که هم دیگر را به عنوان  جفت پذیرفته باشند ، به جفت گیری خواهند پرداخت . در وهله نخست ، پرنده نر سعی می نماید تا خود را به مرغ عشق ماده نزدیک نموده و به تغذیه دهانی وی بپردازد . گاه نیز مرغ عشق نر ، اقدام به خودآرایی متقابل نموده یا پای خویش را روی پرهای دم پرنده ماده قرار می دهد . در هر صورت ، تلاش های اولیه پرنده نر با دوری و پرخاش ملایم مرغ عشق ماده روبرو می شود . سرانجام با تلاش مداوم پرنده نر ، مرغ عشق ماده آمادگی لازم را یافته و در مقابل تحریکات جنس نر ، تسلیم می گردد . در این هنگام ، پرنده ماده با دو پای خویش روی نشیمنگاه نشسته ، بدن خود را خم نموده و دم خویش را بالا می دهد . بدین ترتیب ، پرنده نر از آمادگی جنس ماده جهت جفت گیری آگاه می گردد . در ادامه ، مرغ عشق نر با دو پای خود روی پشت پرنده ماده سوار شده و پس از تثبیت ، آلت تناسلی خود را با عضو تناسلی پرنده ماده مماس می نماید . جفت گیری مرغ عشق ، زمان کوتاهی داشته و پس از پایان آن ، پرنده ماده نشیمنگاه را ترک می نماید . چنان چه مرغ عشق ماده آمادگی داشته باشد ( نزدیک به دوره تخم گذاری ) ، چندین بار در طول روز به جفت گیری می پردازد . در نهایت ، مرغ عشق ماده به لانه تخم گذاری پناه خواهد برد .

یکی از نشانه های جفت گیری صحیح مرغ عشق فضولات پرندگان ماده است که پیش از شروع تخم گذاری ، آبکی و زیاد شده و به علاوه پرندگان مزبور، دچار لرزش شدیدی می شوند .

پس از تخم گذاری پرنده جهت جوجه کشی می توان از روش طبیعی و با خوابیدن پرنده روی تخم ها و یا از روش مصنوعی و با استفاده از دستگاه جوجه کشی اقدام به جوجه کشی مرغ عشق نمود. دوره جوجه کشی میغ عشق در حدود 18 تا 20 روز بوده و پس از بیرون آمدن جوجه ها از تخم می بایست تا حدود 3 روز جوجه ها را با آب و شکر تغذیه نمود تا انرژی لازم برای ادامه حیات را داشته باشند.

اولین و مهم ترین پارامتر در جوجه کشی فنچ ، تامین دمای مناسب است . جنین تنها در محدوده درجه حرارتی محدودی رشد می کند . رشد جنین در درجه حرارت بالاتر این محدوده ، سریع تر و در درجه حرارت های پایین تر این محدوده ، آهسته تر است . درجه حرارت خارج از محدوده ( حتی تنها یک درجه سانتی گراد ) به مرگ جنین منجر می شود . اگر دمای دستگاه جوجه کشی کمی بالا بوده و جنین با سرعت بیش از حد رشد کند ، احتمالا برای خروج از تخم بسیار ضعیف خواهد بود و حتی در صورت تفریخ نیز به احتمال زیاد خواهد مرد زیرا رشد سریع جنین ، آن را به بروز ناهنجاری فیزیکی مستعد می کند و ضمنا محتویات کیسه زرده نیز به طور کامل به داخل شکم جوجه منتقل نمی شود ( در شرایط عادی باقی مانده کیسه زرده قبل از تفریخ تخم به داخل بدن جنین کشیده می شود و به عنوان منبع انرژی و مواد مغذی برای ساعات و حتی تا روز اول و شاید دوم زندگی ایفای نقش می کند ) . از طرف دیگر اگر دمای دستگاه جوجه کشی پایین باشد ، جنین بیش از حد به آرامی رشد می کند و این موضوع سبب تاخیر در تفریخ تخم و همچنین ظاهر فیزیکی غیر طبیعی جوجه فنچ می شود .

بنابراین جنین باید فقط در درجه حرارت مناسب رشد یابد تا از قدرت بقاء خوبی برخوردار گردد .

تامین رطوبت مناسب ( به ویژه در ثلث اول دوره جوجه کشی فنچ ) بسیار مهم است . رطوبت نسبی بین 50 تا 60 درصد برای محل استقرار تخم های فنچ مناسب است . کمبود بیش از حد رطوبت سبب خشکی جنین می شود که به نارسایی کلیه و توقف رشد ، منتهی خواهد شد . به همین ترتیب اگر رطوبت ماشین جوجه کشی بیش از حد بالا باشد ، کیسه هوایی موجود در انتهای پهن تخم فنچ کوچک خواهد بود که در صورت کوچکی بیش از حد به مرگ جنین در اواخر دوره جوجه کشی فنچ منجر می شود و اگر هم جوجه از تخم خارج شود ممکن است دچار مشکل پیدا بودن کیسه زرده و ناهنجاری های فیزیکی دیگر باشد . پیدا بودن کیسه زرده در جوجه تازه متولد شده ، مشکل زا است و مستعد ابتلا به عفونت است .

عامل مهم سوم در جوجه کشی فنچ ، جلوگیری از چسبیدن محتویات تخم پرنده به داخل پوسته آن است . در طی مدت جوجه کشی طبیعی ، پرندگان پدر و مادر به طور متوسط هر 35 دقیقه یک بار تخم ها را می گردانند و برای جوجه کشی مصنوعی در دستگاه جوجه کشی نیز این عمل به شکل صحیح و روزانه 5 تا 8 بار انجام شود . نچرخاندن کافی تخم ها به مرگ جنین منجر می شود .